Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΕΝΤΟΛΩΝ

 Οἱ δέκα ἐντολὲς δόθηκαν ἀπὸ τὸν Θεὸ στὸν Μωυσῆ στὸ ὄρος Σινᾶ, ὅταν πορεύονταν οἱ Ἑβραῖοι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο στὴ Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας.

Σύμφωνα μὲ τὴν Ἰουδαϊκὴ παράδοση, δόθηκαν πενήντα ἡμέρες ἀπὸ τότε ποὺ ἔφυγαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο. Οἱ ἑρμηνευτὲς ἐδῶ βρίσκουν σχέση τῆς Σιναϊτικῆς Πεντηκοστῆς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μὲ τὴν Ἱεροσολυμιτικὴ Πεντηκοστὴ τῆς Καινῆς Διαθήκης. Καὶ στὶς δύο ἔχουμε φανερώσεις τοῦ Θεοῦ. Στὴν πρώτη παραδόθηκε ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ, στὴ δεύτερη ἱδρύθηκε ἡ Ἐκκλησία, κατῆλθε τὸ Ἅγιον Πνεῦμα στὸ ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ, ὅπου βρίσκονταν οἱ Μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ καὶ τοὺς ἀνέδειξε πνευματέμφορους κήρυκες τῆς ἀλήθειας καὶ ἀνακαινιστὲς τῆς Οἰκουμένης, ἐγκαινιάζοντας νέα ἐποχή, τὴν ἐποχὴ τῆς Χάριτος. Στὴ Σιναϊτικὴ Πεντηκοστὴ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης κατέβηκε ὁ ἅγιος Θεὸς στὸ ὄρος Σινᾶ καὶ παρέδωσε στὸν περιούσιο λαό Του τὸν Νόμο Του, γιὰ νὰ μείνει αἰώνια κληρονομιὰ ὅλου τοῦ κόσμου. Ἡ παράδοση τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ εἶναι μοναδικὸ γεγονὸς στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος καὶ ἀφορᾶ ὄχι μόνο στὸν ἰσραηλιτικὸ λαό, ἀλλὰ σὲ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα. Κι ὄχι μόνο γιὰ τὶς ἀρχαῖες γενεές, ἀλλὰ γιὰ ὅλες τὶς γενεὲς τῶν ἀνθρώπων μέχρι τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου. Καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν παράδοση τοῦ Νόμου, ὁ ἅγιος Θεὸς ἐπιδαψίλευε στὸν περιούσιο λαό Του θαυμαστὲς εὐλογίες. Νὰ θυμηθοῦμε τὴν ἐλευθερία τους ἀπὸ τὴ δουλεία τοῦ Φαραώ· τὴ φωτεινὴ νεφέλη, ἡ ὁποία τοὺς ἔκανε σκιὰ τὴν ἡμέρα γιὰ νὰ μὴν τοὺς καίει ὁ ἥλιος, καὶ τὴ νύχτα τοὺς φώτιζε καὶ τοὺς θέρμαινε γιὰ νὰ μὴν κρυώνουν ἀπὸ τὴν ἀπότομη μεταβολὴ τῆς θερμοκρασίας· τὴ θαυμαστὴ διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς θάλασσας καὶ τόσες ἄλλες! Στὸ ὄρος Σινᾶ, ὡς ἀποκορύφωμα τῶν εὐλογιῶν Του, ὁ Κύριος προσφέρει στὸν περιούσιο λαό Του γραπτὸ τὸν θεῖο Νόμο Του καὶ τοὺς ζητεῖ νὰ ὑπακούουν στὴ φωνή Του καὶ νὰ φυλάσσουν τὴ Διαθήκη Του: «Καὶ νῦν ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς ἐμῆς φωνῆς καὶ φυλάξητε τὴν διαθήκην μου, ἔσεσθέ μοι λαὸς περιούσιος» (Ἐξ. ιθ΄ [19] 5). Καὶ τώρα ἂν ἀκούσετε μὲ προσοχὴ τὴ φωνή μου καὶ τηρήσετε τὴ Διαθήκη μου, θὰ εἶστε λαός μου ἐκλεκτός. Γιὰ νὰ μὴν περιφρονήσουν μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου οἱ Ἰσραηλίτες καὶ ὅλες οἱ γενεὲς τῶν ἀνθρώπων τὴ μεγάλη σπουδαιότητα τῆς Διαθήκης Του, ὁ ἅγιος Θεὸς παραδίδει τὸν θεῖο Νόμο Του μὲ πολύ μεγάλη ἐπισημότητα, ἀφοῦ προηγεῖται ἀνάλογη προετοιμασία ἀπ᾿ ὅλο τὸν Ἰσραηλιτικὸ λαὸ μὲ τριήμερους ἁγνισμοὺς καὶ ἐγκράτεια. Ὅταν ξημερώνει ἡ τρίτη ἡμέρα, ἀρχίζουν νὰ ἀντηχοῦν βροντὲς δυνατὲς καὶ νὰ λάμπουν ἀστραπές. Συγχρόνως νεφέλη γνοφώδης καὶ σκοτεινὴ καλύπτει τὴν κορυφὴ τοῦ ὄρους Σινᾶ καὶ ἦχος ἀπὸ σάλπιγγα ἀντηχεῖ μὲ δύναμη πολλή. «Τὸ ὄρος τὸ Σινὰ ἐκαπνίζετο ὅλον» (Ἐξ. ιθ΄ [19] 18). Καπνίζει ὁλόκληρο τὸ ὄρος Σινᾶ καὶ ὁ καπνὸς ἀνεβαίνει ψηλὰ σὰν νὰ βγαίνει ἀπὸ καμίνι τὴν ὥρα ποὺ καίγεται. Θέαμα καὶ ἄκουσμα ἐπιβλητικό, μεγαλοπρεπές, μοναδικό, ποὺ φανερώνει τὴν κυριαρχία τοῦ Θεοῦ στὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως καὶ συμβολίζει τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ! Ἕνας λαὸς δύο περίπου ἑκατομμυρίων μὲ τὰ βλέμματα στραμμένα στὴν κορυφὴ τοῦ Σινᾶ παρακολουθεῖ μὲ τεταμένη προσοχὴ τὰ τελούμενα. Μέσα στὸ μεγαλεῖο ἐκείνης τῆς ὥρας ἐμφανίζεται ὁ Θεὸς «ὡς πῦρ καταναλίσκον», συνοδευόμενος ἀπὸ μυριάδες Ἀγγέλων ποὺ Τὸν ἀκολουθοῦν σαλπίζοντας δυνατά. Ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ κυριεύεται ἀπὸ φόβο καὶ κατάπληξη: «Καὶ ἐξέστη πᾶς ὁ λαὸς σφόδρα» (Ἐξ. ιθ΄ [19] 18). Κατόπιν ὁ Κύριος τῶν Δυνάμεων καλεῖ τὸν Μωυσῆ νὰ ἀνεβεῖ στὴν κορυφὴ τοῦ βουνοῦ. Ἐκεῖ μὲ τρόπο θαυμαστὸ καὶ ἐπιβλητικὸ παραδίδει στὸν πιστὸ δοῦλο Του τὸν γραπτὸ Νόμο Του. Οἱ δέκα ἐντολὲς γράφονται σὲ δύο λίθινες πλάκες «δακτύλῳ Θεοῦ» ὑπερφυσικά (Ἐξ. λα΄ [31] 18). Οἱ πλάκες τῶν ἐντολῶν ὀνομάζονται «πλάκες τῆς Διαθήκης», ἢ «πλάκες τοῦ ­  Μαρτυρίου», ἢ ἁπλῶς «Μαρτύριον».  Ἡ πρώτη περιλαμβάνει τὶς τέσσερις πρῶτες ἐντολὲς ποὺ ἀναφέρονται στὰ καθήκοντα ποὺ ἔχουμε πρὸς τὸν Θεὸ καὶ ἡ δεύτερη τὶς ὑπόλοιπες ἕξι ἐντολὲς ποὺ ἀναφέρονται στὰ καθήκοντα ποὺ ἔχουμε πρὸς τὸν πλησίον. Ἡ ὀνομασία τους «δέκα ἐντολὲς» ἢ «δεκάλογος» εἶναι ἁγιογραφική, διότι στὴν Ἔξοδο καὶ στὸ Δευτερονόμιο γίνεται σαφὴς ἀναφορὰ σὲ «δέκα λόγους» (Ἐξ. λδ΄ [34] 28· Δευτ. ι΄ [10] 4) καὶ «δέκα ρήματα» (Δευτ. δ΄ 13). Ἡ ὀνομασία «δεκάλογος» χρησιμοποιήθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὸν Κλήμεντα τὸν Ἀλεξανδρέα στὸ ἔργο του «Παιδαγωγός» (ΙΙΙ, 89). Σὲ ἑπόμενα ἄρθρα  θὰ πάρουμε τὶς δέκα ἐντολὲς μὲ τὴ σειρὰ καὶ θὰ ἐκθέσουμε μὲ κάθε δυνατὴ συντομία τὴ βαθύτερη σημασία τους.ΟΣΩΤΗΡ2209