Γέννηση – ανατροφή – παιδεία
Στις 13 Φεβρουαρίου 1889, στο νησί της Πάτμου1 , ήρθε στον κόσμο ο Αθανάσιος Μακρής, πρωτότοκος γιος του Εμμανουήλ Μακρή από τους Λειψούς2 και της Πατμίας Ειρήνης Γαλάνη. Ακολούθησε ακόμη ένας γιος, ο Νικόλαος και τρεις κόρες εκ των οποίων μόνο οι δύο έφθασαν στην ενηλικίωση και πέθαναν στα βαθειά γεράματα τους ως μοναχές3 ˙ η Καλλιόπη, σύζυγος Γεωργίου Νικητάκη και αργότερα Μάρθα μοναχή και η Αικατερίνη4 η οποία, κατά την μοναχική της κουρά, μετονομάστηκε Μαγδαληνή5 . Οι καταβολές της οικογένειας ήταν γνωστές στο νησί για την ευλάβεια και την αγιοσύνη τους και η οικογενειακή ιστορία τους διασώζει πολλά θαυμαστά περιστατικά από τη ζωή των πάππων και των προπάππων6 , αλλά ακόμα και από την βρεφική ηλικία του μικρού Αθανασίου7 . Ανάλογη ήταν και η ανατροφή που του πρόσφεραν οι γονείς του. Φροντίζοντας να συνδέσουν τα παιδιά τους με την Εκκλησία και να τους δώσουν χριστιανική αγωγή, ακολουθούν την συνήθεια του τόπου τους και συνάπτουν πνευματικές σχέσεις και φιλίες με μοναχούς και ασκητές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, ο μικρός Αθανάσιος να γνωρίσει και να συναναστραφεί μοναχούς, που βίωναν την ιερά ησυχία και ασκούσαν την νοερά προσευχή, από τα πολύ πρώιμα χρόνια της ζωής του8 .
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1 Το πατρικό σπίτι του Γέροντα, σώζεται μέχρι τις μέρες μας και βρίσκεται στο νότιο τμήμα της χώρας, κάτω από τη Μεγάλη Μονή του Θεολόγου, Μητρ. Ν. Ζηλανδίας Αμφιλοχίου, Ο άνθρωπος του Θεού, σ.16.
2Σύμφωνα με όσα διασώζει ο πρώην Μητροπολίτης Ν. Ζηλανδίας «Μέχρι σήμερα υπάρχουν πολλοί από την συγγένεια αυτή του Μακρή και καμαρώνουν για τη σχέση τους με τον σύγχρονο άγιο της Δωδεκανήσου.», Μητρ. Ν. Ζηλανδίας Αμφιλοχίου, Ο άνθρωπος του Θεού, σ.14.
3Και οι δύο κατά σάρκα αδελφές του Γέροντα έλαβαν το μοναχικό σχήμα από τον ίδιο και ανήκαν στο μοναστήρι του «Ευγγελισμού», Χριστονύμφης, Η δροσοβόλος καύσις, σ.33.
4Το πρώτο κορίτσι της οικογένειας, που πέθανε σε παιδική ηλικία, ονομαζόταν επίσης Αικατερίνη, Τριάντη, Άγιος Αμφιλόχιος, σ.15.
5 Και η μοναχή Μαγδαληνή έδειξε σημεία αγιότητας, καθώς συχνά οι αδελφές του «Ευαγγελισμού» έβλεπαν στήλη φωτός να ανέρχεται από τον τάφο της, Χριστονύμφης, Η δροσοβόλος καύσις, σ. 33-35.
6Ο Γέροντάς μας, σ.11-13 και Τριάντη, Άγιος Αμφιλόχιος, σ.15-18.
7Θυμίζοντας συναξάρια άλλων εποχών, όλοι σχεδόν οι βιογράφοι του Γέροντα, αναφερόμενοι στην ασκητική εγκράτειά του, διασώζουν τη μαρτυρία της αδελφής του Μάρθας μοναχής, για τη βρεφική και νηπιακή του ηλικία, όταν ο μικρός Αθανάσιος τηρούσε πλήρη αποχή από το θηλασμό και κατόπιν το γάλα κατά την νηστεία της Μεγάλης Παρασκευής. Βλ. Τριάντη, Άγιος Αμφιλόχιος, σ.18 και Χριστονύμφης, Η δροσοβόλος καύσις, σ.35, όπου αναφέρεται και η θαυματουργική επέμβαση του Αγίου Γεωργίου, υποδεικνύοντας στη μητέρα του το κατάλληλο φάρμακο, για τη θεραπεία του τραυματισμένου ματιού του μικρού Αθανασίου.
8Χριστονύμφης, Η δροσοβόλος καύσις, σ.33 και 37
------------------------------------------------------------
Η πρώτη και καθοριστικής σημασίας για το μέλλον του, σύνδεση με πνευματικούς πατέρες υπήρξε εκείνη με τον πρώην Μητροπολίτη Πηλουσίου Αμφιλόχιο Κάππο9 , ο οποίος είχε αναλάβει και τα έξοδα της βαπτίσεως του, και τον κατά σάρκα αδελφό του ιερομόναχο Νικόδημο 10 . Οι δύο αδελφοί, συγγενείς της μητέρας του, που τον καιρό εκείνο ασκούνταν στο Κάθισμα11 με την επονομασία «Λιβάδι των Καλογήρων»12, υπήρξαν οι χειραγωγοί του στην πνευματική ζωή13 και εκείνοι που, από πολύ νωρίς, διέκριναν και καλλιέργησαν την κλίση του στον μοναχισμό14 . Η παιδεία του Αθανασίου ήταν ό,τι μπορούσε να του προσφέρει ο τόπος του τα χρόνια εκείνα, καθώς η Πάτμος, όπως άλλωστε κι όλα τα Δωδεκάνησα, ήταν ακόμη τουρκοκρατούμενα. Φοίτησε στο Δημοτικό και παρακολούθησε τα εγκύκλια μαθήματα στο Σχολαρχείο, αλλά τη φοίτησή του στο Ιεροδιδασκαλείο
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
9 Ο Αμφιλόχιος Κάππος μαθητής της Πατμιάδας και αργότερα του ερημίτη Απολλώ του Πελοποννήσιου, μόνασε αρχικά στο Άγιον Όρος στη μονή του Αγίου Παντελεήμονος και στη συνέχεια διετέλεσε ηγούμενος της μονής Κουτλουμουσίου. Αργότερα έλαβε πρόσκληση για την Αλεξάνδρεια από τον τότε Πατριάρχη Αλεξανδρείας, Πάτμιο στην καταγωγή, Ιάκωβο Παγκώστα, ο οποίος και τον χειροτόνησε Μητροπολίτη Πηλουσίου. Κατά τη διάρκεια μιας λοιμικής νόσου, που μάστιζε ολόκληρη την Αίγυπτο, παρέμεινε μόνος κοντά στο δοκιμαζόμενο ποίμνιό του, παρηγορώντας, ενθαρρύνοντας και βοηθώντας. Η τότε ελληνική κυβέρνηση, εκτιμώντας την προσφορά του, τον παρασημοφόρησε. Το 1869 παραιτήθηκε από τον θρόνο του και επέστρεψε στην Πάτμο, όπου και παρέμεινε μέχρι την κοίμησή του το Δεκέμβρη του 1902. Βλ. Τριάντη, Άγιος Αμφιλόχιος, σ.20-22 και Μαστρογιαννόπουλου, Άγιες μορφές, σ.55-56. Ο π. Αμφιλόχιος, αργότερα διηγούνταν σε πνευματικά του παιδιά για τον Πηλουσίου Αμφιλόχιο: «… Όταν έπεσε ελονοσία και απέθνησκαν οι άνθρωποι στον δρόμο, εκείνος με το άγιο Ποτήριο στα χέρια κοινωνούσε τους ετοιμοθάνατους. Οι μουσουλμάνοι κοπάνισαν γυαλιά, τα ανέμειξαν με άμμο και του τα έρριχναν στα μάτια, αλλά αυτός ουδαμώς βλάφθηκε και συνέχισε το έργο αυτό, να μεταλαμβάνη τους χριστιανούς μέσα στους δρόμους της Αλεξάνδρειας…», Γρηγορίου, Πνευματική Συμπόρευσις, σ.149.
10 Ο Νικόδημος Κάππος υπήρξε μαθητής και στη συνέχεια διδάσκαλος της Πατμιάδας Σχολής. Ασκήτευσε κοντά στον ερημίτη Απολλώ τον Πελοποννήσιο, τον ιδρυτή του ομώνυμου Καθίσματος και αργότερα διετέλεσε εφημέριος της Γυναικείας Μονής της Ζωοδόχου Πηγής και ιεροκήρυκας του νησιού, μέχρι το τέλος της ζωής του, τον Δεκέμβρη του 1895. Με δική του παρότρυνση ο κατά σάρκα αδελφός του Αμφιλόχιος αγόρασε το Κάθισμα της Παναγίας, που ονομάζεται και «Λιβάδι των Καλογήρων». Βλ. Μαστρογιαννόπουλου, Άγιες μορφές, σ.54 και Στρατή, «Υμνογραφικά», ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ, σ.243-258, ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ www.lsparnas.gr › uploads › presumptions › documents (ανακτήθηκε 28/11/2019), όπου διασώζονται βιογραφικά στοιχεία του Νικοδήμου Κάππου και στη σ.245 υπογραμμίζεται ότι: «…Τα βιώματα της ευλάβειάς του αποτέλεσαν αφορμή και έδωσαν περιεχόμενο στις συνθέσεις της ποιητικής και κατά Θεόν ηλλοιωμένης υπόστασής του, ενώ ή άνεσή του στη χρήση της γλώσσας του παρείχε την δυνατότητα να αποδώσει με τη μορφή ύμνων το απόσταγμα της προσευχητικής του εμπειρίας…».
11 Για τα Καθίσματα ως τόπους ασκήσεως των μοναχών στην Πάτμο, η μοναχή Ανθούσα σημειώνει στο έργο της για την Ιερά Μονή Ευαγγελισμού: «… Το ασκητήριο ή ερημητήριο ήταν ένα σπήλαιο, παραπλεύρως του οποίου συν τω χρόνω χτιζόταν κελλί και αργότερα ναΰδριο˙ έτσι διαμορφώθηκε το «κάθισμα» ή «ησυχαστήριο» - «ερημητήριο», που είχε κατά κανόνα εξάρτηση από τη Μονή…», Ανθούσης, Πάτμος, σ.46.
12«…Στο ωραιότατο αυτό κάθισμα της Παναγίας, στο βορειότερο άκρο της Πάτμου, που ονομάζεται και Λιβάδι των Καλογήρων, είχε ασκητέψει για πρώτη φορά ο ιερομόναχος Παρθένιος. Ο ευλαβής αυτός κληρικός επήγε κάποτε στην Θράκη για να ασκήση το έργο της εξομολογήσεως. Εκεί όμως, αφ’ ενός διότι επροπαγάνδισε την Κυριακή αργία, αφ’ ετέρου διότι απηγόρευσε σε μια Χριστιανή να συζή παρανόμως με ένα Τούρκο, συνελήφθη από τους Αγαρηνούς και κατεκρεουργήθη μια Κυριακή μετά την θεία λειτουργία. Μόλις έμαθε το μαρτύριό του ο υποτακτικός του Γαβριήλ, πέθανε από θλίψι δυο μήνες αργότερα…», Μαστρογιαννόπουλου, Άγιες μορφές, σ.54.
13 Χριστονύμφης, Η δροσοβόλος καύσις, σ.37-38, όπου σημειώνεται ότι οι δύο ασκητές καθοδηγούσαν πνευματικά όλη την οικογένεια του Γέροντα.
14Τριάντη, Άγιος Αμφιλόχιος, σ.19-20.
-------------------------------------------------------------
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου