1. ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ
α. Η Θεολογία του μυστηρίου
Το Βάπτισμα είναι κορυφαίο μυστήριο, με το οποίο οι άνθρωποι πολιτογραφούνται στο σώμα της Εκκλησίας.338 Ιδρύθηκε από τον Κύριο Ιησού Χριστό πριν την Ανάληψη στους ουρανούς. 339 Ο Απ. Παύλος θεμελιώνει τη διδασκαλία της Εκκλησίας για το βάπτισμα ως εξής: Με το βάπτισμα αποβάλλεται ο χιτώνας της φθοράς που ο άνθρωπος περιβλήθηκε κατά την αποστασία και αναγεννάται, ώστε να μπορεί να γίνει πολίτης της βασιλείας του Θεού. 340 Ενδύεται τον καινούριο άνθρωπο, ο οποίος ανανεώνεται συνεχώς πνευματικά κατά την εικόνα του Δημιουργού του341 Σωζόμαστε με το βάπτισμα της αναγέννησης και της ανακαίνησης που χαρίζει το Αγιο Πνεύμα, που ο Θεός το σκόρπισε πλούσιο επάνω μας δια του Ιησού Χριστού του σωτήρα μας. 342 Με το βάπτισμα συμμετέχουμε στον θάνατο και στην ταφή του Χριστού. Και όπως ο Θεός Πατέρας με τη δύναμή του ανέστησε τον Χριστό από τους νεκρούς, το ίδιο και εμείς μπορούμε να ζήσουμε μια νέα ζωή. 343 Ο Επίσκοπος με τα κηρύγματά αναπλάθει τη διδασκαλία της Εκκλησίας και κατά περίπτωση στις ομιλίες του τονίζει διάφορες πτυχές του μυστηρίου, π.χ τον εισαγωγικό του χαρακτήρα: «Η εξαγιαστική χάρη του Κυρίου εντάσσει τους ανθρώπους δια του βαπτίσματος στο Σώμα του Κυρίου, στην Εκκλησία του, στον δικό του δηλαδή απέραντο και απεριόριστο Οίκο». 344 Σε άλλη συνάφεια υπογραμμίζεται η ένταξη στο γένος των Χριστιανών, σε αντιδιαστολή προς τις ποικίλες κατηγορίες που διακρίνουν τους ανθρώπους: Ο βαπτιζόμενος εντάσσεται «στο γένος των Χριστιανών. Σε αυτό υπάγονται όλοι οι βαπτισμένοι άνθρωποι, ανεξάρτητα από την καταγωγή, τη γλώσσα, τον πολιτισμό, το φύλο, τη φυλή. Γι αυτό τον λόγο, όταν μας βαπτίζει ο ιερέας μέσα στην κολυμβήθρα μνημονεύει μόνο το όνομά μας όχι το επίθετο». 345 Όμως, το μήνυμα που μεταφέρεται δεν είναι η περιφρόνηση των ιδιατεροτήτων που είναι σεβαστές, αλλά εκείνο που υπογραμμίζεται είναι η αξία της χάριτος του Θεού που εκχέεται δια του μυστηρίου: «μπροστά στη χάρη του σταυρωμένου Ιησού μας όλα τα άλλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων έρχονται σε δεύτερη σειρά. Η ιστορία τους ο πολιτισμός τους το φύλο τους η φυλή τους το επίγειο έθνος τους το μέγιστο είναι η ελευθερία της χάριτος και αγάπης του Θεού, το βάπτισμα στο όνομα της αγίας Τριάδας». 346 Σε μία άλλη ομιλία σε τρείς σειρές ο ομιλητής κωδικοποιεί τα στάδια που ακολουθεί ένας χριστιανός στην πνευματική του πορεία όπου το βάπτισμα κατέχει κεντρικό ρόλο: να ακούει το Ευαγγέλιο και αν το πιστέψει, να βαπτιστεί στο όνομα της Αγίας Τριάδας, όπου λαμβάνει την εξαγαστική χάρη, την άφεση των αμαρτιών, τη λύτρωση από τον θάνατο και την πορεία προς τη ζωή ή με τα λόγια του Επισκόπου: «Χριστιανοι πλέον είναι όλοι όσοι δέχονται την αλήθεια του Ευαγγελίου Του και βαπτίζονται στο όνομα της Αγίας Τριάδας και παίρνουν το χάρισμα να μην παραδίνονται στην αμαρτία και στον θάνατο, αλλά να ακολουθούν τη ζωή». 347 Σε ένα άλλο σημείο των ομιλιών διαβάζουμε τη θεμελιώδη θεολογική διδασκαλία της Εκκλησίας για το βάπτισμα, σύμφωνα με την οποία το βάπτισμα σε αποκαθαίρει τον άνθρωπο από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος: «οι χριστιανοί βαπτιζόμαστε εν Πνευματι Αγίω μέσα στη κολυμβήθρα είς το Ονομα του Τριαδικού Θεού για να καθαιρεται η ύπαρξή μας από το προπατορικό αμάρτημα». 348 Ιδιαιτέρως σημαντικό αποτελεί το στοιχείο με το οποίο ο επίσκοπος κηρύττει πως οι πιστοί με το μυστήριο του βαπτίσματος που γίνεται στο όνομα του Τριαδικού Θεού ντύνονται ολόκληρη την Θεότητα: «όσοι βαπτιζόμαστε στο όνομα του Τριαδικού θεού ενδυόμεθα ολόκληρη τη θεότητα τον φέρουμε και τον φοράμε τον Χριστό». 349 Η αναγέννηση των πιστών με το βάπτισμα, η ένταξη τους στο Σώμα του Χριστού που είναι η Εκκλησία, όπως σε πολλές άλλες ευκαιρίες έχει τονιστεί στις ομιλίες, ο νηπιοβαπτισμός και η μετοχή στην εξαγιαστική χάρη του Κυρίου επισημαίνονται ως εξής:350 «από την ώρα που ακόμη νήπια βαπτιζόμαστε βρισκόμαστε ήδη μέσα στον κόσμο της βασιλείας του Θεού. Ενσωματωνόμαστε στο ζωντανό Σώμα του Χριστού την Εκκλησία και απολαμβάνουμε την καινούργια πραγματικότητα όπου κυριαρχεί η χάρη της παναγίας Τριάδος»351 . Ο κήρυκας έχοντας κατά νου την διαβεβαίωση του Ιησού προς τον Νικόδημο «ἀπεκρίθη Ἰησοῦς͵ Ἀμὴν ἀμὴν λέγω σοι͵ ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ πνεύματος͵ οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ τὸ γεγεννημένον ἐκ τῆς σαρκὸς σάρξ ἐστιν͵ καὶ τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ πνεύματος πνεῦμά ἐστιν.» (Ιω. 3:5-6) διδάσκει το εκκλησίασμα με αντιθέσεις τη διαφορά της φυσικής από την πνευματική γέννα. Σημειώνει πως πρέπει «να γεννηθεί κανείς εξ ύδατος και πνεύματος, για να εισέλθει στο βασίλειο του Θεού. Αυτή τη γέννα προμηνύει το μυστήριο του βαπτίσματος. Οι χριστιανοί δεν αρκούμαστε στη γέννηση μας από τους φυσικούς μας γονείς. Γεννιόμαστε στο όνομα των γονιών μας και ωστόσο προχωρούμε στο βάπτισμα στο όνομα της Αγίας Τριάδος». 352 Σε μία άλλη ομιλία η διδασκαλία του Απ. Παύλου για την ενσωμάτωση του ανθρώπου στο Σώμα του Χριστού δια του βαπτίσματος353 και η περαιτέρω καλλιέργεια των δωρεών του αγίου Πνεύματος από τη μετοχή στη θεία κοινωνία μεταφέρεται στο ακροατήριο με τρόπο οικείο και παραστατικό «εμείς μέσα στη κολυμβήθρα παραδινόμαστε μαζί με το Χριστό στο θάνατο και ανασταινόμαστε πάλι μαζί του στην αιώνια ζωή. Δική μας ζωοπάροχη τροφή είναι το πανάγιο αίμα και το τίμιο σώμα του και βέβαιη προσδοκία μας η ανάστασή μας από τους νεκρούς». 354 Έχοντας ως βάση την ενσωμάτωση του ανθρώπου στο Σώμα του Χριστού με το βάπτισμα, « την ώρα που βαπτιζόμαστε εις το όνομα της Αγίας και ζωοποιού και αδιαιρέτου Τριάδας ο Ιησούς μας προσλαμβάνει στο θεανθρώπινο του σώμα»355 ο Επίσκοπος αναλύει τις διαστάσεις του Σώματος του Χριστού, όπου εντάσσεται ο βαπτισμένος, στο οποίο ανακεφαλαιώνεται όλη η κτιστή δημιουργία:356 «η Εκκλησία η τρισυπόστατη Θεότητα η πολυπρόσωπη ανθρωπότητα και όλος ο πνευματικός και υλικός κόσμος ζη μέσα στη νηφάλια ύπαρξη του χριστιανού που έχει λάβει το βάπτισμα της σταυρωμένης αγάπης και χάριτος και της αναστάσεως». 357 Στις ομιλίες του Επισκόπου, εκτός από την θεολογία του μυστηρίου, υποδεικνύεται και η υπεύθυνη στάση των πιστών να συνεργήσουν στις δωρεές του Αγίου Πνεύματος, ώστε να υπάρχει πνευματική καρποφορία: «ο νηπιοβαπτισμός που επικράτησε στην εκκλησία μας δίνει καμμιά φορά την εντύπωση ότι το μυστήριο αρκεί από μόνο του, χωρίς την υπεύθυνη ανθρώπινη συνεργεία». 358 Υπαινισσόμενος έμμεσα το έλειμμα της κατήχησης από τη μικρή ακόμη ηλικία, αναφέρεται στην ευθύνη που έχουν οι ανάδοχοι και οι γονείς για την κατήχηση των νεοφώτιστων παιδιών: «Ο ανάδοχος που ομολογεί εκ μέρους του νηπίου ότι αποτάσσεται τον Σατανά και συντάσσεται με τον Ιησού, έχει χρέος μαζί με τους γονείς να στερεώσει το παιδί στην πίστη» 359 . Για τον επίσκοπο ο βαπτισμένος χριστιανός καλείται σε όλη του τη ζωή να διατηρεί καθαρό το βάπτισμα το οποίο είναι «το πιο υπεύθυνο και το πιο ελεύθερο γεγονός της ζωής μας. Διότι το διάβολο δεν τον αποκηρύσσουμε μόνον όταν βαπτιζόμαστε χρέος μας είναι σε κάθε στιγμή της ζωής μας να συντασσόμαστε με τον Ιησού και να επιλέγουμε τρόπους ζωής που να επιβεβαιώνουν τούτη την ένταξη»360 . Ενώ σε άλλο σημείο θα τονίσει την ανάγκη «να μένουμε σταθεροί σε δύο μεγάλες αποφάσεις που πήρε για λογαριασμό μας ο ανάδοχος μας στη βάφτισή μας Να αποτασσόμεθα το σατανά για τη λύτρωση μας και να συντασσόμεθα με τον Ιησού για τη σωτηρία μας.»361 . Εκτός από τη θεολογία του μυστηρίου του βαπτίσματος ο ομιλητής αναφέρεται και στους συμβολισμούς κατά την τέλεση του μυστηρίου, ώστε οι πιστοί να γνωρίζουν το νόημά τους και τα δρώμενα να μην κινδυνεύουν να κατατάσσονται στη σφαίρα της μαγείας. Ετσι τους λέγει με τρόπο απλό: «τρεις φορές βυθίζονται και ανασύρονται από την κολυμβήθρα, για να συναποθάνουν και να αναστηθούν την Τρίτη ημέρα με το Χριστό». 362 Και για τον το χορό γύρω από τη κολυμβήθρα εξηγεί: «Η Εκκλησία λοιπόν μας εισάγει δυναμικά στη Βασιλεία των Ουρανών με το ιερό Βάπτισμα στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Τρείς φορές μας βυθίζει στο αγιασμένο νερό και τρείς φορές μας αναδύει από αυτό. Με αυτή την πράξη διαγγέλουμε τη νέκρωση του άδη, την κατάργηση, δηλαδη, του θανάτου και την τριήμερη ανάσταση του Χριστού. Αλλά και ο χορός γύρω από την κολυμβήθρα αυτή την ίδια πραγματικότητα εκφράζει.». 363
-89-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου