Η ΟΣΙΑ ΜΕΛΩ ΣΤΗ ΒΟΥΡΡΙΝΑ ΤΗΣ ΚΩ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ /2ο

 Εἰσαγωγή 

Γεννήθηκα καί μεγάλωσα στήν Κῶ, ἀπό τήν ὁποία ἔφυγα μετά τήν ὁλοκλήρωση τῶν ἐγκυκλίων σπουδῶν μου. Στό νησί ἐπέστρεψα προσωρινά κατά τά πρῶτα χρόνια τῆς δεκαετίας τοῦ 1980, ὑπηρετώντας τή θητεία μου ὡς ἔφεδρος ἀξιωματικός τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ, καί τέλος τό 2009 ὅταν, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐξελέγην ἐπίσκοπος Κώου καί Νισύρου. Κατά τή διάρκεια τῶν ἐτῶν πού βρισκόμουν στό νησί ἔτυχε νά ἐπισκεφθῶ ἀρκετές φορές τήν περιοχή τῆς Βουρρίνας χωρίς, ὅμως, νά ἔχω ἀκούσει τό παραμικρό γιά τήν Ὁσία Μελώ. Τό 2010 μαθαίνοντας γιά τήν ὕπαρξη τῆς Ὁσίας ἀπό τόν Μιχάλη Δανελλάκη, ἔνιωσα μεγάλη ἔκπληξη, ὄχι τόσο γιά τήν παρουσία ἑνός ἁγίου στήν περιοχή μας, ὅσο ἀπό τό γεγονός, ὅτι γιά χρόνια καί ἀπό διάφορες θέσεις προσήγγιζα τήν περιοχή χωρίς κανείς, οὔτε κἂν κάποιος κληρικός πού διακονοῦσε σέ αὐτήν, νά μοῦ μιλήσει γιά τήν παρουσία καί τήν ὕπαρξή της. Ἡ γνωριμία μέ τήν Ὁσία, πέρα ἀπό τήν πνευματική χαρά τήν ὁποία αἰσθάνθηκα, μοῦ δημιούργησε ἐνοχές, καθώς καί ὑποχρέωση γιά ἔρευνα. Τά πολλά κενά πού ὑπῆρχαν σέ σχέση μέ τόν βίο της, ἡ ἄγνοια γιά τήν ἐποχή στήν ὁποία ἔζησε, ἡ ἀβεβαιότητα γιά τόν χρόνο κατασκευῆς τοῦ ναοῦ της, ἡ ἀπουσία κατάλληλης ἀκολουθίας γιά τόν ἑορτασμό τῆς μνήμης της καί ἡ περιέργεια γιά τό τί γνώριζαν οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς γιά τή σεπτή μορφή της, μέ ὁδήγησαν στήν ἀπόφαση νά ζητήσω νά ἀναλάβω τήν εὐθύνη τῆς ἐκπόνησης εἰδικῆς ἐρευνητικῆς ἐργασίας μέ ἀπώτερο στόχο νά ἐπιλύσω κάποια ἀπό αὐτά τά προβλήματα, νά προβάλω τά λαογραφικά στοιχεῖα  πού σχετίζονται μέ αὐτή καί νά προσφέρω, πέρα ἀπό τήν ἐπιστημονική κοινότητα, στόν εὐσεβή κωακό λαό τή χαρά νά γνωρίσει τή δική του Ὁσία. Ἡ μέθοδος τήν ὁποία ἐπέλεξα νά ἀκολουθήσω ἦταν αὐτή τῆς ἱστορικοφιλολογικῆς μελέτης τῶν πηγῶν σέ συνδυασμό μέ τήν ἀναζήτηση, εὕρεση καί συλλογή τῶν ὑπαρχουσῶν μαρτυριῶν ἀπό ὅσους πληροφορητές μπόρεσα νά ἐντοπίσω. Σέ αὐτό τό στάδιο, προχώρησα στή λήψη πρωτογενοῦς λαογραφικοῦ ὑλικοῦ ἀπό τούς ἐντοπίους, ὥστε νά ἐμπλουτίσω τήν ὑπάρχουσα βιβλιογραφία μέ τίς σχετικές μαρτυρίες (λαϊκές παραδόσεις, διηγήσεις παλαιῶν ἐπισκέψεων, θαυμάτων καί ἐμφανίσεων τῆς Ὁσίας). Κατά τή φάση τῆς συγγραφῆς προσπάθησα νά ἐξάγω τά σχετικά συμπεράσματα καί νά τά συνδυάσω μέ τίς προφορικές μαρτυρίες. Ἡ προσπάθεια ἐνισχύθηκε ἀπό ἐπιτόπια ἔρευνα καί παρατήρηση μέ σκοπό νά μπορέσω νά ἐντοπίσω κάποια πιθανά ἀρχαιολογικά λείψανα τῆς παρουσίας τῆς Ὁσίας καί νά ἀποκτήσω ὅσο καλύτερα μποροῦσα τήν «αἴσθηση» τῆς παρουσίας της στόν συγκεκριμένο τόπο. Ἡ Κῶς κατά τή μεταπολεμική περίοδο ἀναπτύσσεται ἐντονώτατα τουριστικά. Ἡ παράμετρος αὐτή ἔχει πλῆθος συνεπειῶν στή ζωή τῶν κατοίκων. Ἡ σχέση τῶν ἐντοπίων μέ τήν παράδοση καί ἡ ἔκφραση τῆς θρησκευτικότητάς τους δέν ἔμεινε ἀνεπηρέαστη ἀπό αὐτή τή στροφή τῆς τοπικῆς οἰκονομίας πρός τόν τουρισμό. Ἡ γῆ παραμελήθηκε, ἡ μελισσοκομία ἀτρόφησε, ἡ ἀλιεία περιορίσθηκε καί ἡ κτηνοτροφία δέν ἐπαρκεῖ γιά νά καλύψει οὔτε μικρό μέρος τῶν ἀναγκῶν τῶν κατοίκων τοῦ νησιοῦ. Βιομηχανίες καί βιοτεχνίες ἔκλεισαν, ἐργοστάσια ἄλλαξαν χρήση γιά νά μετατραποῦν σέ χώρους διασκέδασης ἢ ἐγκαταλείφθηκαν στήν τύχη τους. Αὐτή ἡ κατάσταση ἀναμφίβολα ἐπιδρᾶ στήν καθημερινότητα τῶν κατοίκων τοῦ συγκεκριμένου τόπου ἀλλοιώνοντάς την. Οἱ τοπικές παραδόσεις εἶναι ἕνα ἀπό τά στοιχεῖα πού ἀντιστέκονται ἀκόμη. Μάλιστα, αὐτές πού σχετίζονται μέ τήν πίστη τοῦ λαοῦ εἶναι ἰδιαίτερα ἰσχυρές καί, φαίνεται ὅτι, διαθέτουν ἀρκετά βαθιές ρίζες ὥστε νά διατηρηθοῦν καί νά παραμείνουν σέ χρήση. Ἡ πνευματική παρακαταθήκη τῶν παλαιοτέρων δέν χάθηκε στό  πέρασμα τῶν αἰώνων, ἀλλά, ἀντιθέτως, πέρασε στή συνείδηση τοῦ κωακοῦ λαοῦ καί στίς μέρες μας ἐμφανίζεται ὡς ἀγάπη καί σεβασμός στίς παραδόσεις του. Κατά τήν πορεία τῆς ἔρευνας ἰδιαίτερη ὤθηση καί στήριξη μοῦ προσέφερε τό ἐνδιαφέρον τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν ἀνάσυρση ἀπό τή λήθη στοιχείων τοῦ βίου τῆς Ὁσίας καί τήν ἐνσωμάτωσή τους στόν ἐτήσιο λατρευτικό κύκλο. Συχνά, ἔνιωθα ὅτι ἡ ἀναζήτησή μου ἦταν καί δική τους ἀναζήτηση, οἱ δικές μου προσπάθειες καί δικές τους.

-47-