Τά ἐρείπια αὐτά ἔχουν διαστάσεις 15 μ. (μῆκος) x 3,60 μ. (πλάτος) καί χωρίζονται σέ δύο χώρους (κελλιά) μέ διαστάσεις τό μέν νότιο 9,30 μ. (μῆκος) x 3,60 μ. (πλάτος), τό δέ βόρειο 5,70 μ. (μῆκος) x 3,60 μ. (πλάτος)34. Ἕνα θέμα πού προκύπτει ἀπό αὐτή τήν ἀναφορά τοῦ Ἰακώβου Ζαρράφτη εἶναι τό ἐάν μέ τή βοήθειά της μποροῦμε νά συμπεράνουμε εἴτε ὅτι τό «μοναστήριον» τῆς ὁσίας Μελοῦς κτίσθηκε τό ἔτος 1018 ἀπό τόν εὐφυή μοναχό εἴτε ὅτι ἡ Ὁσία προϋπῆρχε καί αὐτός ἁπλῶς χρησιμοποίησε τό ἤδη γνωστό ὄνομά της. Ἡ ἀκρίβεια τῆς χρονολογίας, σέ συνδυασμό μέ τήν πλήρη ἀπουσία ἀναφορᾶς τῶν σχετικῶν πηγῶν, εὔλογα μᾶς ὁδηγεῖ σέ ἀπορία γιά τήν προέλευσή της. Μία ἄποψη, ἡ ὁποία ὅμως δέν μπορεῖ νά θεμελιωθεῖ ἐπιστημονικά, εἶναι ὅτι μέ τίς ἐκδόσεις κατά τό 1890 τοῦ 6ου τόμου τῆς σειρᾶς «Acta et diplomata graeca medii aevi sacra et profana» ἀπό τούς Fr.Miklosich καί I. Müller (ἔκδοση πατμιακῶν κωδίκων πού μέ τόν ὅσιο Χριστόδουλο καί τήν ἵδρυση μονῶν στήν Κῶ), ἀλλά καί τοῦ ἔργου τοῦ Ἰωάννου Σακκελίωνος «Πατμιακή Βιβλιοθήκη» (ἀναφορές σέ κώδικες τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πάτμου πού σχετίζονται μέ τόν ὅσιο Χριστόδουλο) ὁ Ζαρράφτης γνώρισε τά κείμενα τοῦ Ὁσίου καί τή στενή σχέση του μέ τήν Κῶ. Ὁ μοναχός, λοιπόν, στόν ὁποῖο ἀναφέρεται θά μποροῦσε νά σχετίζεται ἢ ἀκόμη καί νά ἀνήκει στόν κύκλο τοῦ ὁσίου Χριστοδούλου τῆς Πάτμου. Πάντως ἡ μαρτυρία τοῦ Ἰακώβου Ζαρράφτη ἀποτελεῖ μία ἔνδειξη ὅτι ἡ μνήμη τῆς ὁσίας διασωζόταν καί κατά τήν ἐποχή του, παρά τήν ἀπουσία γραπτῶν πηγῶν, καί ὅτι τό ὄνομά της παραδόθηκε σέ ἐμᾶς ἀναλλοίωτο35. Ἡ σύντομη αὐτή ἀναφορά στήν πορεία τοῦ μοναχισμοῦ στήν Κῶ κατά τό τέλος τοῦ 11ου αἰῶνα μᾶς ὁδηγεῖ σέ μία σειρά ἀπό ἐνδιαφέροντα συμπεράσματα:
1) Ἤδη ἀπό αὐτή τήν περίοδο ὑπῆρχε ἔντονη μοναχική παρουσία στό νησί.
2) Ἡ περιοχή τοῦ νοτιοανατολικοῦ Αἰγαίου καί τῶν παραλίων τῆς Μ. Ἀσίας ἀποτελοῦσαν μία χωροταξική καί πνευματική ἑνότητα μέ ἔντονη κινητικότητα καί σημαντικά στοιχεῖα ἀλληλεπιδράσεως τῶν διαφόρων περιοχῶν.
3) Παρά τήν ὕπαρξη ἐλαχίστων γραπτῶν πηγῶν διαμορφώνουμε μία ἐνδιαφέρουσα εἰκόνα γιά τόν κωακό μοναχισμό καί τίς προοπτικές του.
4) Τά διάφορα ζητήματα τοῦ κωακοῦ μοναχισμοῦ ἦταν ἀρκετά σημαντικά γιά τήν ἐποχή ὥστε νά προκαλοῦν συχνές καί ἐπίσημες παρεμβάσεις αὐτοκρατόρων.
5) Ἡ μορφή μοναχισμοῦ πού ἔθελγε τούς ἀσκητές τοῦ νησιοῦ φαίνεται ὅτι ἦταν αὐτή τῶν μικρῶν συνοδειῶν, τῶν ὀλίγων πατέρων, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίζονταν μέ πολύ λίγα μέσα.
6) Ὁ μον. Ἀρσένιος Σκηνούριος δέν ἵδρυσε κοινόβιο στή γενέτειρά του, παρά τό γεγονός ὅτι εἶχε τίς οἰκονομικές δυνατότητες, ἀλλά στήν ἀπέναντι μικρασιατική ἀκτή.
7) Κοινόβιο, ἢ ἴσως κοινόβια, ἵδρυσε στήν Κῶ ὁ ὅσιος Χριστόδουλος ὁ Λατρινός, ὁ ὁποῖος ἦλθε στό νησί ἀπό τήν ἀπέναντι ἀκτή καί ἦταν φορέας μίας σημαντικῆς καί παλαιότατης μοναχικῆς παραδόσεως, καί τό 1088 ἀντήλλαξε τίς κτήσεις του στήν Κῶ, τή μικρασιατική ἀκτή καί τή Λέρο μέ τό ἔρημο καί ἄγονο νησί τῆς Πάτμου.
8) Οἱ ὑπάρχουσες γραπτές μαρτυρίες ταιριάζουν ἱκανοποιητικά μέ τά σωζόμενα ἀρχαιολογικά στοιχεῖα.
-58-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου