ΜΕΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΜΕΛΟΥΣ.

 Η ΟΣΙΑ ΜΕΛΩ ΣΤΗ ΒΟΥΡΡΙΝΑ ΤΗΣ ΚΩ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ / 19ο

β) «παγετόν ἤνεγκας». Τό σχετικά μεγάλο ὕψος, γιά τά δεδομένα τοῦ νησιοῦ, καί ἡ ἀπουσία βλάστησης, ἡ ὁποία ἐξισορροπεῖ τίς διακυμάνσεις τῆς θερμοκρασίας, πρέπει νά ἔκαναν τό σημεῖο αὐτό ἰδιαίτερα δύσκολο γιά διαμονή. Χαρακτηριστικό τῆς περιοχῆς σήμερα εἶναι, καί πρέπει νά ἦταν καί κατά τό παρελθόν, τό ὅτι βρίσκεται ἐκτεθειμένη σέ βόρειους ἀνέμους, οἱ ὁποῖοι κατά τό χειμῶνα θά δημιουργοῦσαν συνθῆκες ἀφόρητου παγετοῦ γιά ὅποιον ἔμενε ἐκεῖ χωρίς προστασία. 

γ) «τροφῆς ἔνδειαν». Εἶναι πράγματι ἄξιο ἀπορίας πῶς ἐξασφάλιζε ἡ Ὁσία τή διατροφή της. Τό πιθανότερο εἶναι νά διάλεγε καί νά συνέλεγε κάποια χόρτα ἀπό τήν γύρω περιοχή. Ἴσως νά ὑπῆρχαν καί κάποια δέντρα πού εἶχαν ἄγριους καρπούς καί νά συμπλήρωνε μέ αὐτούς τά λιτά γεύματά της. 

δ) «ἐν τοῖς ὄρεσι». Εὑρισκόμενος στό ἐκκλησάκι της καί στρέφοντας τό βλέμμα πρός τίς γύρω πλαγιές διαπιστώνεις ὅτι αὐτή τήν εἰκόνα πρέπει νά εἶχε πρό τῶν ὀφθαλμῶν του καί ὁ Μητροφάνης ὅταν συνέγραψε τήν ἀκολουθία της Τό σημεῖο περιβάλλεται ἀπό ἐντυπωσιακές ἀπότομες πλαγιές μέ μόνη διέξοδο γιά τό μάτι τή βόρεια πλευρά πού καταλήγει στή θάλασσα καί τά ἀπέναντι μικρασιατικά παράλια. Ἂς δοῦμε κάποια θραύσματα τοῦ βίου της σύμφωνα μέ στοιχεῖα πού ἀντλοῦμε ἀπό τά στιχηρά τοῦ Μητροφάνους:

 α) Πρῶτο χαρακτηριστικό της ἡ αὐστηρότατη ἄσκηση καί ἡ βαθύτατη μετάνοια, ἡ ὁποία ἀπετέλεσε τήν ἀφετηρία γιά τήν κατά χάρη θέωση τῆς Μελοῦς. Ἡ, προφανῶς προφορική, παράδοση πάνω στήν ὁποία στηρίζονται τά στιχηρά ἀναφέρεται σέ ὑπεράνθρωπη ἄσκηση («τροφῆς ἔνδειαν»), ἀγῶνα πού μπορεῖ νά παρομοιαστεῖ μόνο μέ τῶν ἀθλητῶν («εναθλοῦσα») καί ἔχει στοιχεῖα ἀπό τή ζωή τοῦ πελεκάνου, ἑνός πτηνοῦ τό ὁποῖο ἀγαπᾶ τή μόνωση καί θυσιάζεται γιά νά προστατεύσει τά μικρά του ἀπό τά δαγκώματα φιδιῶν («ὥσπερ πελεκάν ὁ φιλέρημος»). Σημαντική εἶναι ἡ πληροφορία πού φανερώνει τή σχέση τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς μέ τήν Ὁσία. Ἀφοῦ ὁ ὑμνωδός προσδιόρισε τόν τόπο ταφῆς τῆς Ὁσίας μᾶς προσφέρει μία σημαντική πληροφορία πού δείχνει ὅτι οἱ διάφορες λαϊκές παραδόσεις καί ἡ ἀγάπη τῶν Κώων στήν Ὁσία ἔχουν τήν ἀφετηρία τους ἤδη στά πρό τοῦ Μητροφάνους χρόνια. Ἡ αἰτία αὐτῆς τῆς ξεχωριστῆς σχέσης, ὀφείλεται σέ δύο παράγοντες: 

Ι. Ἡ κόρη τῆς Βουρρίνας κατά τή διάρκεια τῆς ζωῆς της ἦταν ἀρωγός τῶν ἐμπεριστάτων, καί 

ΙΙ. Μετά τήν ὁσιακή κοίμησή της ἔγινε πηγή ἰαμάτων γιά τούς προστρέχοντας στό τάφο-ναό της. Αὐτή ἡ μοναδική προσφορά, παρά τό ὅτι δέν διασώζονται γραπτά μνημεῖα, διατήρησε τή μνήμη της ἄσβεστη καί τήν ἀγάπη τῶν ντόπιων θερμή. Σύμφωνα μέ τά στιχηρά πρίν ἀπό τήν μοναχική της ἀναχώρηση διεμοίρασε τά ὑπάρχοντά της στούς πιστούς, οἱ ὁποῖοι τά εἶχαν ἀνάγκη. Καί αὐτή ἡ συμπεριφορά της μᾶς θυμίζει τούς μεγάλους ἁγίους τῆς παλαιᾶς ἐποχῆς καί ἀποτελεῖ τήν ἔμπρακτη ἐπιβεβαίωση τῆς ἠθελημένης ἀποταγῆς τῶν ἐγκοσμίων. Ἀπό τό κείμενο τοῦ Μητροπολίτου Μητροφάνους δέν μποροῦμε νά καταλήξουμε σέ κάποιο συμπέρασμα σχετικά μέ τό μέγεθος τοῦ πλούτου της. Ἴσως νά ἦταν πτωχή, ἀλλά ἡ ἐπιλογή της νά γίνει μοναχή νά τήν ὤθησε νά προσφέρει καί αὐτά τά λίγα πού κατεῖχε σέ ἄλλους μέ μεγαλύτερες ἀνάγκες. Εἶναι σαφές ὅτι ἡ Ὁσία δέν δεσμευόταν στή ζωή καί τίς ἐπιλογές της ἀπό τίς βιωτικές ἀνάγκες καί φροντίδες. Ἦταν προσηλωμένη στόν στόχο της. Ἡ ἀποζήτηση τῆς δόξας καί τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ μέ μετάνοια, ταπείνωση, προσφορά «τοῖς πιστοῖς χρήζουσι» καί ἀσκητικότατη ζωή τήν ἤλκυε. 

Ἕνα ἐνδιαφέρον σημεῖο γιά τή ζωή τῆς ὁσίας Μελοῦς ἐντοπίζεται στό τελευταῖο τροπάριο τοῦ Μητροφάνους. Σέ αὐτό ἔχουμε τή φράση: «ἡ πρίν ἐν δουλικῷ τῷ σχήματι ἀναστραφεῖσα βασίλισσα καθίσταται». Αὐτή ἡ φράση μπορεῖ νά κατανοηθεῖ μέ δύο τρόπους: κατά κυριολεξία καί μεταφορικά. Στήν πρώτη περίπτωση, ἔχουμε μία σημαντική πληροφορία γιά τή ζωή της: πρίν γίνει μοναχή, ἦταν δούλη, ἴσως ὑπηρέτρια. Μέ τήν ἀφιέρωσή της ἀλλάζει πορεία136 καί γίνεται βασίλισσα «πνευματική». Ἡ δεύτερη προσέγγιση ὑπονοεῖ μεταφορικά ὅτι ἐνῶ κάποτε ἦταν δούλη τῆς ἁμαρτίας, μετά τή ζωή τῆς ἀσκήσεως κέρδισε τήν ἐν Χριστῷ ἐλευθερία. Ὁ καθηγ. Ζ. Ν. Τσιρπανλῆς (Ἐκκλησάκι: 28) δέν προκρίνει τή μία ἔναντι τῆς ἄλλης ἐπιλογῆς. Μία πιθανή ἔνδειξη ὅτι πρόκειται γιά κυριολεκτική ἀναφορά στή ζωή τῆς ὁσίας Μελοῦς εἶναι ἡ πρώτη φράση τοῦ τροπαρίου «οὐκ ἔστι παρά τῷ Θεῷ δοῦλος, οὐκ ἔστιν ἐλεύθερος, οὐκ ἔστιν ἄρσεν καί θῆλυ». Πρόκειται γιά τήν ποιητική ἀπόδοση τῆς σχετικῆς διακήρυξης τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἡ ὁποία ὑπάρχει στόν 28ο στίχο τοῦ 3ου κεφαλαίου τῆς πρός Γαλάτας ἐπιστολῆς του. Ἡ ἀναφορά αὐτή, καθώς ἀποτελεῖ μία εἰσαγωγή σέ ὅσα στή συνέχεια θά πεῖ ὁ ὑμνογράφος, δείχνει τήν πραγματική κατάσταση καί ὄχι μία συμβολική προσέγγιση. Μέ τή φράση αὐτή θέλει νά τονίσει ὅτι δέν πρέπει νά ὑποτιμοῦμε κάποια ἡ ὁποία, ἂν καί κάποτε ἦταν ὑπηρέτρια, κατόρθωσε νά γίνει βασίλισσα στά μάτια τοῦ Θεοῦ. Ἡ ταπεινή καταγωγή δέν ἀποτελεῖ τροχοπέδη γιά τήν πνευματική ἄνοδο.

-105-