14 Οκτωβρίου, 2024

Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΠΕΡΙ ΣΙΜΩΝΙΑΣ ΤΟΥ 1853

 Μέσα σε αυτό το γενικό κλίμα θα εγκατασταθεί στην πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους το έτος 1866, ξεκινώντας τα δημόσια κηρύγματα ο λαϊκός ιεροκήρυκας Απόστολος Μακράκης, ο οποίος μπήκε σύντομα στο στόχαστρο των αστυνομικών αρχών που διέλυσαν μία από τις πρώτες του δημόσιες ομιλίες με το αιτιολογικό ότι καθύβριζε τον βασιλέα Γεώργιο Α΄ και τον πρωθυπουργό της χώρας. Όπως η Ε. Γαζή γράφει: «Η διδασκαλία και οι δραστηριότητες αυτού του θεολόγου δεν σφράγισαν μόνο τον ενδοεκκλησιαστικό και εξω-εκκλησιαστικό βίο κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα· συναντήθηκαν με ποικίλες κοινωνικές πολιτικές και ιδεολογικές εξελίξεις, επηρεάζοντας τες»9 . 

Ο λαϊκός ιεροκήρυκας Μακράκης ασκούσε έντονη κριτική στην Εκκλησία της Ελλάδος δίνοντας άμεση προτεραιότητα στην κάθαρση όχι μόνο από τους εσωτερικούς της εχθρούς όπως ήταν οι "σιμωνιακοί" αλλά και αντιμετώπιση όλων των εξωτερικών εχθρών που υπήρχαν10 . 

Η Εκκλησία της Ελλάδος από το έτος 1853 προς καταστολή του φαινομένου της σιμωνίας αποφάσισε την έκδοση εγκυκλίου, όπως έκανε και τον επόμενο χρόνο, αναφέροντας το συγκεκριμένο φαινόμενο ως το στυγερότερο έγκλημα σύμφωνα με την  Αγία Γραφή και τους θείους και ιερούς κανόνες της Εκκλησίας τονίζοντας πως οι κληρικοί δεν πρέπει να καταφεύγουν σε τέτοια μέσα. Για είκοσι περίπου χρόνια η Εκκλησία της Ελλάδος δεν ασχολήθηκε ξανά με αυτό το θέμα που όπως φαίνεται προϋπήρχε. 

Τον Απρίλιο του έτους 1875 στην εξουσία ανέρχεται ο Χαρίλαος Τρικούπης ο οποίος διέταξε να γίνουν ανακρίσεις από τις οποίες προέκυψε, πώς δύο υπουργοί της κυβερνήσεως Δημ. Βούλγαρη δωροδοκήθηκαν από μεσίτες για την υπογραφή των σχετικών διαταγμάτων υπό των νεοεκλεγέντων αρχιεπισκόπων Κεφαλληνίας Σπυρίδωνος Κομποθέκρα, Μεσσηνίας Στεφάνου Αργυριάδη και Πατρών και Ηλείας Αβερκίου Λαμπίρη, και Αργολίδας Καλλινίκου Τερζόπουλου. Με απόφαση της Βουλής στη ΜΗ΄ συνεδρίασή της με ημ. 22 Νοεμβρίου 1875 παρέπεμψε όλους τους εμπλεκόμενους ιεράρχες, πρώην υπουργούς και μεσίτες σύμφωνα με το άρθ. 80 του συντάγματος ενώπιον ειδικού δικαστηρίου. Η δίκη αυτή έγινε τους πρώτους μήνες του έτους 1876 και κράτησε σχεδόν τρεις μήνες. Όλοι οι εμπλεκόμενοι καταδικάστηκαν. Η ταραχή που έφερε αυτό το σκάνδαλο στους κόλπους της Εκκλησίας ήταν μεγάλη. Η υπόθεση αυτή συνεχίστηκε στην Ι.Σ. που δεν αντιλαμβάνονταν τις συνέπειες αυτού του πολιτικο-εκκλησιαστικού σκανδάλου11 . Μέσα σε αυτό το γενικό κλίμα, αναζητώντας το πλαίσιο όχι μόνο των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας τον 19ο αιώνα, αλλά και το επίπεδο των σχέσεων των πολιτικών προσώπων και των εκκλησιαστικών ανδρών, όλων εκείνων δηλαδή που κατείχαν ανώτερες διοικητικές θέσεις στις δομές εξουσίας του νεοσύστατου κράτους, και  διαμόρφωναν όχι μόνο τις εξελίξεις που αφορούσαν το ίδιο το κράτος, αλλά και την πορεία της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Εκείνη την περίοδο υπάρχει διάχυτη η αντίληψη σε όλα τα κοινωνικά στρώματα ότι οι δομές εξουσίας επικοινωνούσαν μεταξύ τους με τρόπο απρεπή, αφού οι προσωπικές φιλοδοξίες εκκλησιαστικών προσώπων, καλοπροαίρετες τις περισσότερες φορές, γίνονταν αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης από αυτούς που είχαν την πολιτική εξουσία, αναγκάζοντάς τους να δίνουν τεράστια χρηματικά ποσά για να εξαγοράσουν τις αρχιεπισκοπικές έδρες που έμεναν κενές, δίνοντας την εντύπωση πως ολόκληρη η κοινωνία ήταν διεφθαρμένη. Ο εναγκαλισμός κρατικής και θρησκευτικής εξουσίας φαίνεται και από τα εγκόλπια που φορούσαν οι αρχιερείς από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Τα εγκόλπια (Διατάγματα) τα έδινε ο βασιλιάς Όθωνας και για αυτό το λόγο είχαν στην κορυφή τους το στέμμα. Αυτός ο εναγκαλισμός οδήγησε σε απανωτές αυθαιρεσίες των πολιτικών ανδρών της εποχής που καταλάβαιναν ότι οι εκκλησιαστικοί ταγοί ήταν εντελώς ανίσχυροι να επιβάλουν τις δικές τους επιλογές, ακόμη και για θέματα που αφορούσαν καθαρά τα εσωτερικά ζητήματα της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Ελλάδα. Έτσι, δημιουργήθηκε η αντίληψη και εμπεδώθηκε από πολλούς, όπως θα δούμε στη συνέχεια, πως οι ανώτερες διοικητικές θέσεις στην Εκκλησία, για να αποκτηθούν έπρεπε να καταθέσουν οι ενδιαφερόμενοι πολλά χρήματα. Στην κρίσιμη αυτή δεκαετία του 1870, το κράτος έχει να αντιμετωπίσει τη διαπάλη των μεγάλων κρατών που προσπαθούσαν από την ίδρυση του νέου κρατιδίου να οδηγήσουν την Ελλάδα σε μία πορεία σύμφωνα το καθένα με τα δικά του συμφέροντα. Σε  αυτό τον αγώνα μεταξύ της Βρετανίας και της Ρωσίας η Ελλάδα θα κληθεί να αποφασίσει ποια θα ήταν η πορεία της, σε μία περίοδο που τα πολιτικά σκάνδαλα στο εσωτερικό της χώρας επισκιάζουν τις ραγδαίες εξελίξεις στη βαλκανική Χερσόνησο, και αποπροσανατολίζουν με την αμέριστη βοήθεια του Τύπου την κοινή γνώμη, βοηθώντας τους πολιτικούς να διαχειριστούν ήσυχα τις εξελίξεις σύμφωνα με τις επιθυμίες των ξένων κρατών που προωθούσαν τα δικά τους συμφέροντα μέσω πολλές φορές των φορέων της χώρας.

-10-

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου