Στάθηκε για λίγο στηριζόμενος στις πατερίτσες αμίλητος μπροστά στην εικόνα της Παναγίας. Μετά απόθεσε με ευλάβεια τα μεταλλικά δεκανίκια, όπως το όπλο στον πόλεμο, και ξάπλωσε μπρούμυτα για να προσευχηθεί…
Δεν γονάτισε, όπως συνηθίζουν οι πιστοί, γιατί του έλειπε το ένα πόδι – είχε τραυματιστεί βαριά σε κάποιο χαράκωμα κάπου στην Ανατολική Ουκρανία. Σηκώθηκε με δυσκολία, ασπάστηκε την εικόνα, ψιθύρισε κάτι που μόνο η Παναγία «άκουσε» και ακολούθησαν ένας ένας οι υπόλοιποι συμπολεμιστές του.
Ο Ρομάν ήταν ένας από τους 24 Ουκρανούς βετεράνους του πολέμου με τη Ρωσία, που υποφέρουν από ισχυρό μετατραυματικό στρες και ταξίδεψαν στο Αγιον Ορος, κορυφαίο καταφύγιο παρηγοριάς, για να προσευχηθούν υπέρ της σωτηρίας της ψυχής τους.
Η ζωή του άλλαξε δραματικά από εκείνη την ημέρα του 2015, που σε μια μάχη κοντά στο Ντονέτσκ τραυματίστηκε και οι γιατροί αναγκάστηκαν να του ακρωτηριάσουν το πόδι στο ύψος πάνω από το γόνατο. «Στην αρχή ήταν δύσκολα, σιγά σιγά όμως το συνήθισα και τώρα προσπαθώ να ζω φυσιολογικά», μας είπε. Βγαίνοντας από το νοσοκομείο χωρίς το ένα πόδι είχε να διανύσει έναν Γολγοθά. Εφυγε υγιέστατος για να υπερασπιστεί την πατρίδα και επέστρεφε ακρωτηριασμένος, σωματικά και ψυχικά. Ηταν κάποιες φορές που στην απόγνωσή του έκανε τη σκέψη «καλύτερα να είχα σκοτωθεί». Εντάχθηκε σε πρόγραμμα ψυχολογικής στήριξης, που όπως λέει τον βοήθησε και ταυτόχρονα αναζήτησε διέξοδο από το καταθλιπτικό τούνελ μέσα από τον αθλητισμό.
«Ασκούμαι σχεδόν καθημερινά, κάνω και ορειβασία –μάλιστα ανέβηκα στα Καρπάθια όρη με τις πατερίτσες–, ο αθλητισμός με βοήθησε πολύ, με χαλαρώνει». Για του λόγου το αληθές, μας είπε ότι την προηγούμενη ημέρα είχε κάνει πεζοπορία, χωρίς καμία βοήθεια, με το ένα πόδι, στο δύσβατο ακόμη και για αρτιμελείς μονοπάτι από τη μονή Διονυσίου έως αυτήν του Αγίου Παύλου στη χερσόνησο του Αθω, μια ώρα δρόμος.
Τον ρωτήσαμε εάν άλλοι συμπολεμιστές του αντιμετωπίζουν προβλήματα και απάντησε πως είναι πολλοί που πιέζονται ψυχολογικά. «Αϋπνίες, εφιάλτες, αισθήματα ενοχής ταλαιπωρούν πολλούς που πήγαν στον πόλεμο». Νέοι που επέζησαν από αιματηρές μάχες στο Ντονέτσκ, στο Χάρκοβο, στη Μαριούπολη και γύρισαν στο σπίτι τους ζωντανοί, αλλά με «τσακισμένες ψυχές», ταξίδεψαν στον Αθω συνοδευόμενοι από τρεις στρατιωτικούς ιερείς. Κατέφυγαν στο περιβόλι της Υπεραγίας Θεοτόκου, επιζητώντας «σωτηρίαν ψυχής». «Ω Μήτερ του Λόγου και Παρθένε. Των δυσχερών και δεινών με διάσωσον…». Το πρόγραμμα
Τους συναντήσαμε στο λιμανάκι της ιεράς μονής Ιβήρων στην ανατολική ακτή της χερσονήσου. Νωρίτερα είχαν προσευχηθεί σε άλλα τρία μοναστήρια του Αθω και συνέχιζαν το προσκύνημα. Η μέρα ήταν ηλιόλουστη και την απολάμβαναν πετώντας βότσαλα στη θάλασσα. Φορούσαν όλοι τους μαύρα αντιανεμικά μπουφάν, που έγραφαν στην πλάτη «Αθως – Ουκρανία», κρατούσαν κομποσχοίνια και σταυρουδάκια, «ευλογία» των μοναχών.
Νωρίτερα είχαν πλύνει το πρόσωπό τους και είχαν πιει από το «αγίασμα» που αναβλύζει στο σημείο όπου, σύμφωνα με την παράδοση, το 990 μ.Χ. η θάλασσα εξέβρασε την εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισσας, που μαζί με αυτήν του Αξιον Εστί θεωρούνται οι πιο σημαντικές στο Αγιον Ορος και είναι ιδιαίτερα σεβαστή και στους Σλάβους ορθοδόξους.
Ολοι τους, όπως μας εξήγησε ο πατήρ Κονσταντίν, συνοδός στρατιωτικός ιερέας με βαθμό ταξιάρχου, συμμετείχαν στο πρόγραμμα ψυχολογικής στήριξης και αποκατάστασης της Εκκλησίας, ΑΧΙΟS. Ηταν το πρώτο γκρουπ και στα τέλη του μήνα αναμένονται άλλοι 40.
«Eίναι όλοι τους νέα παιδιά με ευαίσθητες ψυχές. Είδαν πολλά: φίλους και συμπολεμιστές να σκοτώνονται δίπλα τους, κινδύνεψαν και οι ίδιοι, άλλοι έμειναν χωρίς χέρια και πόδια. Πώς να επανέλθουν στη φυσιολογική ζωή;».
Ο Αλεξάντερ πολέμησε επί εννέα μήνες το 2022 και το 2023 στην πρώτη γραμμή και πλέον ενεργοποιείται στον τομέα των πληροφοριών και σε ρόλο εκπαιδευτή. «Σου άφησε τραύματα ο πόλεμος;», τον ρωτάμε. «Αρκετά ψυχολογικά προβλήματα. Ηρθα στο Αγιον Ορος όπως και οι άλλοι συμπολεμιστές μου για ψυχική ανάταση και στήριξη διά της προσευχής. Εδώ κοινώνησα και για πρώτη φορά».
«Εχω γυναίκα και τρία παιδιά που μου συμπαραστέκονται. Ασχολούμαι με τον αθλητισμό και βοηθάω και άλλους προετοιμάζοντάς τους για τον στρατό. Ετσι αντιπαλεύω τους δαίμονές μου. Δυστυχώς, όμως, έχω πολλούς γνωστούς μου συμπολεμιστές που το έριξαν στο ποτό και χρειάζονται οπωσδήποτε βοήθεια. Εκδηλώνουν συμπτώματα όπως σοκ, κρίσεις πανικού, αλλαγές στην όρεξη και στον ύπνο, απάθεια και αποχή από τις καθημερινές δραστηριότητες».
Φοβήθηκε, άραγε, κάποια στιγμή ότι μπορεί να σκοτωθεί στη μάχη και να αφήσει ορφανά τα παιδιά του; «Οποιος δεν φοβάται στον πόλεμο», λέει, «δεν ζει».
Στη συζήτηση παρεμβαίνει και ο ιερέας Κονσταντίν. «Ο αθλητισμός τούς βοηθάει, αποσπά την προσοχή τους από τις κακές σκέψεις και κυρίως το αλκοόλ στο οποίο καταφεύγουν οι περισσότεροι, με την ψευδαίσθηση ότι θα πνίξουν την πίεση και το άγχος τους», μας λέει. Τι ακριβώς κάνει ένας στρατιωτικός ιερέας στον πόλεμο; Ευλογεί τα όπλα; «Βοηθάω τους στρατιώτες να μείνουν άνθρωποι. Πρωτίστως ασκώ τα καθήκοντα του ιερέα: εξομολογώ και κοινωνώ. Επίσης συμμετέχω σε όλες τις βοηθητικές εργασίες, σκάβω χαρακώματα μαζί με τους φαντάρους. Παρότι είμαι αξιωματικός με ένα αστέρι, κάνω όλες τις δουλειές στην καθημερινότητα». Και τη δουλειά του ψυχολόγου δηλαδή; «Εννοείται, έτσι πρέπει… Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Σκεφτείτε ότι είναι όλοι τους νέα παιδιά με ευαίσθητες ψυχές, που ξαφνικά βρέθηκαν στον πόλεμο. Βίωσαν την οσμή του θανάτου. Είδαν πολλά: φίλους και συμπολεμιστές να σκοτώνονται δίπλα τους, κινδύνεψαν και οι ίδιοι, άλλοι έμειναν χωρίς χέρια και πόδια. Πώς να επανέλθουν στη φυσιολογική ζωή αυτά τα παιδιά; Εχουμε ως Εκκλησία αλλά και ως πολιτεία προγράμματα ψυχολογικής στήριξης και αποκατάστασης και σε αυτή την προσπάθεια εντάσσεται και το προσκύνημά μας στο Αγιον Ορος.
Δεν είναι εύκολο, όπως καταλαβαίνετε, να επουλωθούν αυτές οι πληγές στις ψυχές των παιδιών, θα χρειαστεί χρόνος, προσπάθεια και υπομονή από τους ίδιους και βοήθεια από την κοινωνία, τους θεσμούς της, την οικογένεια», λέει και μας αναφέρει μια χαρακτηριστική περίπτωση που βίωσε στο κοντινό του περιβάλλον.
«Ο κουμπάρος μου όταν υπηρετούσε στον στρατό είχε βυθιστεί στην κατάθλιψη. Εκλαιγε συνεχώς, ήταν μονίμως εκνευρισμένος και επιθετικός, έπινε πάρα πολύ, μεθοκοπούσε καθημερινά. Ημασταν μαζί στην ίδια μονάδα και ζούσα το δράμα του. Σιγά σιγά μέσα από την προσευχή και τη μεταξύ μας κουβέντα, όταν δεν πολεμούσε στα χαρακώματα στο Ντέλτσεβο, κατόρθωσε και βγήκε από αυτό το σκοτάδι. Τώρα ολοκλήρωσε το πρόγραμμα της αποκατάστασης, πήρε και βαθμό, αλλά δεν πολεμάει πια».
Η δέηση
Στο καθολικό της μονής ασπάστηκαν ένας ένας τη φορτωμένη με χρυσά και ασημένια αναθήματα επιβλητική εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισσας, υπέβαλαν νοερώς παράκληση, άναψαν κεριά, σταυροκοπήθηκαν και ολοκλήρωσαν το προσκύνημα στη μονή, ψάλλοντας όλοι μαζί με βροντώδη φωνή κάτω από τον πελώριο πολυέλαιο μια προσευχή για την Ουκρανία. «Κύριε, Θεέ σωτήρα μας, βοήθησε εμάς και τον στρατό μας να νικήσουμε στο όνομά Σου. Κατέστρεψε τις προθέσεις και το άδικο θράσος αυτών που άρχισαν τον πόλεμο εναντίον μας. Προσευχόμαστε σε εσένα Κύριε της ειρήνης και της γαλήνης μας: όπως εξαφανίζεται ο καπνός έτσι να εξαφανιστούν και οι εχθροί μας, όπως σκορπίζεται η σκόνη από το πρόσωπο του ανέμου έτσι να διαλυθούν οι κακές τους σκέψεις για το ουκρανικό κράτος. Είθε το θέλημά σου να είναι πάνω μας ώστε να δώσουν οι στρατιώτες μας τις ψυχές τους στη μάχη για την πίστη και την Ουκρανία».
Ολοκληρώνοντας τη δέηση στην Παναγία δεν ξέχασαν όσους σκοτώθηκαν στη μάχη. Ενας ένας εξερχόμενοι του ναού σημείωναν σ’ ένα χαρτάκι τα ονόματα αυτών που ήθελαν να μνημονεύονται από τους μοναχούς και τα έριχναν ένα κουτί. Καθώς αναχωρούσαν για τη σκήτη του Προφήτη Ηλία, επόμενο σταθμό του προσκυνήματος, συνομιλήσαμε με τον Αντώνιο, που όπως μας είπε πολεμούσε από την έναρξη της ρωσικής εισβολής έως πρόσφατα στο Ντονέτσκ και στο Χάρκοβο. Σημάδεψε τη ζωή του αυτός ο πόλεμος; «Ναι, πάρα πολύ. Ανατράπηκαν πολλές από τις αξίες μου. Εχω προβλήματα με τον ύπνο και τα δουλεύω με ψυχολόγους. Με βοηθάει πολύ. Εδώ στο Αγιον Ορος δεν ξέρω γιατί, αλλά κοιμάμαι καλά. Ερχομαι πρώτη φορά και κοινώνησα εδώ για πρώτη φορά. Ηρθα όπως και οι άλλοι για να προσευχηθώ. Σας μιλώ ειλικρινά ότι αισθάνθηκα ψυχική γαλήνη και ηρεμία».
Αισθάνθηκε την ανάγκη να προσευχηθεί ενώ πολεμούσε; «Οταν είσαι μέσα στη μάχη αναζητάς τον Θεό και τη βοήθειά του. Κάθε στιγμή στη μάχη σκέφτεσαι ότι θα πεθάνεις και εκεί στρέφεις την ελπίδα στη βοήθεια του Θεού. Να ξέρεις ότι στο χαράκωμα, εκείνες τις ώρες, άθεοι δεν υπάρχουν…».
«Καλώς ήρθατε, είστε ευπρόσδεκτοι εδώ, να αισθάνεστε όπως στο σπίτι σας. Ο πόλεμος δεν είναι καλός, το ξέρουμε, αλλά σας καταλαβαίνουμε. Ελευθερία χωρίς αίμα δεν υπάρχει», ήταν τα λόγια με τα οποία τους υποδέχθηκε ο ηγούμενος Αλέξιος στη μονή Ξενοφώντος, τελευταίο προορισμό στο τριήμερο προσκύνημά τους. Διανυκτέρευσαν εκεί, παρακολούθησαν όλον τον εσπερινό και τα ξημερώματα τη Θεία Λειτουργία, προτού επιβιβαστούν στο πλοιάριο που τους έφερε πίσω στην Ουρανούπολη για να πάρουν στη συνέχεια τον δρόμο της επιστροφής. «Φεύγουμε με γαληνεμένη την ψυχή μας», έλεγαν καθώς αποχαιρετούσαν τους μοναχούς.
Αναζητώντας στον Αθω τη γαλήνη της ψυχής
Κατά την περιήγησή τους στο Αγιον Ορος οι Ουκρανοί βετεράνοι δεν ξέχασαν τους συμπολεμιστές τους. Στο καθολικό της μονής Ιβήρων συμπλήρωσαν χαρτάκια με τα ονόματα όσων σκοτώθηκαν για να τους μνημονεύουν οι μοναχοί. «Βοηθάω τους στρατιώτες να μείνουν άνθρωποι. Δεν είναι εύκολο να επουλωθούν αυτές οι πληγές στις ψυχές των παιδιών, θα χρειαστεί χρόνος, προσπάθεια και υπομονή από τους ίδιους και βοήθεια από την κοινωνία, τους θεσμούς της, την οικογένεια», λέει ο συνοδός τους, πατήρ Κονσταντίν, στρατιωτικός ιερέας με βαθμό ταξιάρχου. Στη σκήτη του Προφήτη Ηλία οι στρατιώτες προσευχήθηκαν, προσκυνώντας με κατάνυξη τις εικόνες και τα κειμήλια. «Αθως – Ουκρανία» – το διακριτικό στα μαύρα αντιανεμικά μπουφάν που φορούσαν οι άνδρες της αποστολής. Αναμνηστική φωτογραφία στη σκήτη του Προφήτη Ηλία. Συνολικά 24 Ουκρανοί βετεράνοι του πολέμου, που υποφέρουν από ισχυρό μετατραυματικό στρες, ταξίδεψαν στο Αγιον Ορος.
Κατά την περιήγησή τους στο Αγιον Ορος οι Ουκρανοί βετεράνοι δεν ξέχασαν τους συμπολεμιστές τους. Στο καθολικό της μονής Ιβήρων συμπλήρωσαν χαρτάκια με τα ονόματα όσων σκοτώθηκαν για να τους μνημονεύουν οι μοναχοί. «Βοηθάω τους στρατιώτες να μείνουν άνθρωποι. Δεν είναι εύκολο να επουλωθούν αυτές οι πληγές στις ψυχές των παιδιών, θα χρειαστεί χρόνος, προσπάθεια και υπομονή από τους ίδιους και βοήθεια από την κοινωνία, τους θεσμούς της, την οικογένεια», λέει ο συνοδός τους, πατήρ Κονσταντίν, στρατιωτικός ιερέας με βαθμό ταξιάρχου. Στη σκήτη του Προφήτη Ηλία οι στρατιώτες προσευχήθηκαν, προσκυνώντας με κατάνυξη τις εικόνες και τα κειμήλια. «Αθως – Ουκρανία» – το διακριτικό στα μαύρα αντιανεμικά μπουφάν που φορούσαν οι άνδρες της αποστολής. Αναμνηστική φωτογραφία στη σκήτη του Προφήτη Ηλία. Συνολικά 24 Ουκρανοί βετεράνοι του πολέμου, που υποφέρουν από ισχυρό μετατραυματικό στρες, ταξίδεψαν στο Αγιον Ορος.
Ο σκοτεινός πόλεμος για τον Αγιο Παντελεήμονα
Δεν ήταν παντού καλοδεχούμενοι, στην κοινωνία της αγάπης και της προσευχής, οι Ουκρανοί βετεράνοι του πολέμου. Γνώριζαν, προτού αποπλεύσουν από την Ουρανούπολη για το λιμανάκι της Δάφνης, ότι ήταν ανεπιθύμητοι τουλάχιστον σε άλλες πέντε μονές που τελούν υπό την, ανομολόγητη, ρωσική επιρροή και έτσι δεν μπήκαν καν στον κόπο να τους χτυπήσουν την πόρτα.
Καθώς το καραβάκι που τους μετέφερε έπλεε προς τη Δάφνη, αντίκρισαν από απόσταση 500 μέτρων το μοναστήρι που θα ήθελαν περισσότερο από κάθε άλλο να προσευχηθούν, αυτό του Παντελεήμονος ή «Ρωσικό». Μπορούσαν να το φωτογραφίσουν από μακριά, όχι όμως και να προσκυνήσουν – ούτε καν να αποβιβαστούν στη μικρή προκυμαία δεν θα τους επέτρεπαν οι διοικούντες τη μονή.
Το επιβλητικό μοναστήρι Παντελεήμονος αποτελεί πλέον για τους Ουκρανούς προσκυνητές εχθρικό έδαφος – πολύ περισσότερο για τους Ουκρανούς φαντάρους. Πίσω από τα ανακαινισμένα με κονδύλια του Κρεμλίνου και Ρώσων ολιγαρχών τείχη της, στην εν λόγω μονή μαίνεται δεκαετίες τώρα ρωσοουκρανικός πόλεμος.
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991 και την απόσχιση της Ουκρανίας, στο ιστορικό μοναστήρι, «κιβωτό» του ρωσικού αλλά και του ουκρανικού μοναχισμού στον Αθω, ξέσπασε υπόγεια σύγκρουση κυριαρχίας. Ρώσοι και Ουκρανοί το διεκδίκησαν για λογαριασμό τους διά της εντός των τειχών άλωσής του. Η διελκυστίνδα διήρκεσε χρόνια και περιελάμβανε άφθονο και ποικίλου χρώματος χρήμα, ίντριγκες, υπόγειες απειλές και εκβιασμούς, εμπλοκή μυστικών υπηρεσιών, «προσκυνήματα» υψηλόβαθμων αξιωματούχων με γερά πορτοφόλια –μέχρι και ο Πούτιν πήγε δυο φορές–, παράνομη είσοδο και παραμονή στο μοναστήρι ύποπτων ρασοφόρων (Ρώσων κυρίως) προς αλλοίωση των συσχετισμών, κ.ά.
Η πλάστιγγα φαίνεται ότι έχει γείρει υπέρ των ρωσικής καταγωγής μοναχών, που ελέγχουν διοικητικά το μοναστήρι, εξαναγκάζοντας σε απόλυτη υποταγή όσους Ουκρανούς δεν το εγκατέλειψαν. Πλέον η μονή έχει «ρωσοποιηθεί» πλήρως και de facto έχει αυτονομηθεί, σε σημείο που να μνημονεύει τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο –εκ του καταστατικού χάρτη πνευματικό ηγέτη του Αγίου Ορους– ως τοπικό επίσκοπο (!) και τον Μόσχας Κύριλλο ως πατριάρχη του.
Αντί της μονής του Παντελεήμονος, οι βετεράνοι έσπευσαν να προσευχηθούν σε ένα παλιό κελί της μονής Παντοκράτορος, στην ανατολική ακτή του Αθω, στο οποίο παλιά εγκαταβίωναν Ουκρανοί μοναχοί. Σήμερα το «κελί του Φαλακρού», όπως ονομάζεται, έχει έναν Ουκρανό μοναχό, ο οποίος το ανακαινίζει και εξελίσσεται σε τόπο προσκυνήματος για τους Ουκρανούς πιστούς που καταφθάνουν στο Αγιον Ορος, για να αποτελέσει ενδεχομένως μελλοντικά το «προγεφύρωμα» του ουκρανικού μοναχισμού στον Αθω, δεδομένης της «απώλειας» της μονής Παντελεήμονος.
Η επιθυμία, ωστόσο, των βετεράνων να μεταβούν στις Καρυές για να προσευχηθούν στην εικόνα της Παναγίας του Αξιον Εστί, που φυλάσσεται στον ναό του Πρωτάτου και να υποβάλουν τα σέβη τους στην ιερά επιστασία, συνοδευόμενοι μάλιστα από τον γενικό πρόξενο της Ουκρανίας στη Θεσσαλονίκη, δεν ευοδώθηκε.
Διαρκούντος του προσκυνήματος οι αγιορείτικες Αρχές διεμήνυσαν στους Ουκρανούς ότι λόγω της προγραμματισμένης για εκείνη την ημέρα (Δευτέρα) σύναξης της ιεράς κοινότητας, δεν θα ήταν πρακτικά δυνατό να τους δεχθούν για το παραδοσιακό κέρασμα στο κτίριο της ιεράς επιστασίας.
Κατόπιν αυτού, οι Ουκρανοί φαντάροι μολονότι πέρασαν από τις Καρυές, δεν μπήκαν στο Πρωτάτο για προσκύνημα ούτε ο Ουκρανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη, που ήταν να τους συνοδεύσει στην επίσκεψη στην κοινότητα, μετέβη στο Αγιον Ορος.
Μια κάπως διαφορετική ερμηνεία έδωσαν στην «Κ» πηγές στις Καρυές, που υποστήριξαν ότι η σύναξη ήταν πράγματι ένα εμπόδιο, όχι όμως αξεπέραστο, καθώς οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να προσέλθουν στο Πρωτάτο και στην επιστασία με τη λήξη των εργασιών, που ολοκληρώθηκαν γύρω στις 11 το πρωί. Κατ’ εκείνες, ο λόγος που δεν έγινε το προσκύνημα στις Καρυές ίσως έχει σχέση με το γεγονός ότι στην ιερά επιστασία τα τρία από τα τέσσερα μέλη της ανήκουν, πλην του πρωτεπιστάτη Συμεών προερχόμενο από τη Διονυσίου, σε μονές (Παντελεήμονος, Κωνσταμονίτου, Ζωγράφου) που έχουν ταχθεί, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με τη ρωσική πλευρά στη σύγκρουση γύρω από το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Αλλά και οι αγιορείτικες Αρχές, διαβάζοντας διπλωματικά μια τέτοια συνάντηση, ενδεχομένως να μην επιθυμούσαν να δυσαρεστήσουν τη ρωσική πλευρά, «ευλογώντας» την ουκρανική αποστολή.
Ο πρωτεπιστάτης πάντως επέμεινε, ερωτηθείς από την «Κ», ότι ο μόνος λόγος που δεν δέχτηκαν τους Ουκρανούς ήταν η σύναξη εκείνες τις ώρες της κοινότητας.
Δεν ήταν παντού καλοδεχούμενοι, στην κοινωνία της αγάπης και της προσευχής, οι Ουκρανοί βετεράνοι του πολέμου. Γνώριζαν, προτού αποπλεύσουν από την Ουρανούπολη για το λιμανάκι της Δάφνης, ότι ήταν ανεπιθύμητοι τουλάχιστον σε άλλες πέντε μονές που τελούν υπό την, ανομολόγητη, ρωσική επιρροή και έτσι δεν μπήκαν καν στον κόπο να τους χτυπήσουν την πόρτα.
Καθώς το καραβάκι που τους μετέφερε έπλεε προς τη Δάφνη, αντίκρισαν από απόσταση 500 μέτρων το μοναστήρι που θα ήθελαν περισσότερο από κάθε άλλο να προσευχηθούν, αυτό του Παντελεήμονος ή «Ρωσικό». Μπορούσαν να το φωτογραφίσουν από μακριά, όχι όμως και να προσκυνήσουν – ούτε καν να αποβιβαστούν στη μικρή προκυμαία δεν θα τους επέτρεπαν οι διοικούντες τη μονή.
Το επιβλητικό μοναστήρι Παντελεήμονος αποτελεί πλέον για τους Ουκρανούς προσκυνητές εχθρικό έδαφος – πολύ περισσότερο για τους Ουκρανούς φαντάρους. Πίσω από τα ανακαινισμένα με κονδύλια του Κρεμλίνου και Ρώσων ολιγαρχών τείχη της, στην εν λόγω μονή μαίνεται δεκαετίες τώρα ρωσοουκρανικός πόλεμος.
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991 και την απόσχιση της Ουκρανίας, στο ιστορικό μοναστήρι, «κιβωτό» του ρωσικού αλλά και του ουκρανικού μοναχισμού στον Αθω, ξέσπασε υπόγεια σύγκρουση κυριαρχίας. Ρώσοι και Ουκρανοί το διεκδίκησαν για λογαριασμό τους διά της εντός των τειχών άλωσής του. Η διελκυστίνδα διήρκεσε χρόνια και περιελάμβανε άφθονο και ποικίλου χρώματος χρήμα, ίντριγκες, υπόγειες απειλές και εκβιασμούς, εμπλοκή μυστικών υπηρεσιών, «προσκυνήματα» υψηλόβαθμων αξιωματούχων με γερά πορτοφόλια –μέχρι και ο Πούτιν πήγε δυο φορές–, παράνομη είσοδο και παραμονή στο μοναστήρι ύποπτων ρασοφόρων (Ρώσων κυρίως) προς αλλοίωση των συσχετισμών, κ.ά.
Η πλάστιγγα φαίνεται ότι έχει γείρει υπέρ των ρωσικής καταγωγής μοναχών, που ελέγχουν διοικητικά το μοναστήρι, εξαναγκάζοντας σε απόλυτη υποταγή όσους Ουκρανούς δεν το εγκατέλειψαν. Πλέον η μονή έχει «ρωσοποιηθεί» πλήρως και de facto έχει αυτονομηθεί, σε σημείο που να μνημονεύει τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο –εκ του καταστατικού χάρτη πνευματικό ηγέτη του Αγίου Ορους– ως τοπικό επίσκοπο (!) και τον Μόσχας Κύριλλο ως πατριάρχη του.
Αντί της μονής του Παντελεήμονος, οι βετεράνοι έσπευσαν να προσευχηθούν σε ένα παλιό κελί της μονής Παντοκράτορος, στην ανατολική ακτή του Αθω, στο οποίο παλιά εγκαταβίωναν Ουκρανοί μοναχοί. Σήμερα το «κελί του Φαλακρού», όπως ονομάζεται, έχει έναν Ουκρανό μοναχό, ο οποίος το ανακαινίζει και εξελίσσεται σε τόπο προσκυνήματος για τους Ουκρανούς πιστούς που καταφθάνουν στο Αγιον Ορος, για να αποτελέσει ενδεχομένως μελλοντικά το «προγεφύρωμα» του ουκρανικού μοναχισμού στον Αθω, δεδομένης της «απώλειας» της μονής Παντελεήμονος.
Η επιθυμία, ωστόσο, των βετεράνων να μεταβούν στις Καρυές για να προσευχηθούν στην εικόνα της Παναγίας του Αξιον Εστί, που φυλάσσεται στον ναό του Πρωτάτου και να υποβάλουν τα σέβη τους στην ιερά επιστασία, συνοδευόμενοι μάλιστα από τον γενικό πρόξενο της Ουκρανίας στη Θεσσαλονίκη, δεν ευοδώθηκε.
Διαρκούντος του προσκυνήματος οι αγιορείτικες Αρχές διεμήνυσαν στους Ουκρανούς ότι λόγω της προγραμματισμένης για εκείνη την ημέρα (Δευτέρα) σύναξης της ιεράς κοινότητας, δεν θα ήταν πρακτικά δυνατό να τους δεχθούν για το παραδοσιακό κέρασμα στο κτίριο της ιεράς επιστασίας.
Κατόπιν αυτού, οι Ουκρανοί φαντάροι μολονότι πέρασαν από τις Καρυές, δεν μπήκαν στο Πρωτάτο για προσκύνημα ούτε ο Ουκρανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη, που ήταν να τους συνοδεύσει στην επίσκεψη στην κοινότητα, μετέβη στο Αγιον Ορος.
Μια κάπως διαφορετική ερμηνεία έδωσαν στην «Κ» πηγές στις Καρυές, που υποστήριξαν ότι η σύναξη ήταν πράγματι ένα εμπόδιο, όχι όμως αξεπέραστο, καθώς οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να προσέλθουν στο Πρωτάτο και στην επιστασία με τη λήξη των εργασιών, που ολοκληρώθηκαν γύρω στις 11 το πρωί. Κατ’ εκείνες, ο λόγος που δεν έγινε το προσκύνημα στις Καρυές ίσως έχει σχέση με το γεγονός ότι στην ιερά επιστασία τα τρία από τα τέσσερα μέλη της ανήκουν, πλην του πρωτεπιστάτη Συμεών προερχόμενο από τη Διονυσίου, σε μονές (Παντελεήμονος, Κωνσταμονίτου, Ζωγράφου) που έχουν ταχθεί, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με τη ρωσική πλευρά στη σύγκρουση γύρω από το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Αλλά και οι αγιορείτικες Αρχές, διαβάζοντας διπλωματικά μια τέτοια συνάντηση, ενδεχομένως να μην επιθυμούσαν να δυσαρεστήσουν τη ρωσική πλευρά, «ευλογώντας» την ουκρανική αποστολή.
Ο πρωτεπιστάτης πάντως επέμεινε, ερωτηθείς από την «Κ», ότι ο μόνος λόγος που δεν δέχτηκαν τους Ουκρανούς ήταν η σύναξη εκείνες τις ώρες της κοινότητας.
Το ψυχικό κόστος
Ενα από τα βασικά θέματα που απασχόλησε τη διεθνή διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές μέρες στο Μόντρεαλ του Καναδά και αφορούσε στο τέταρτο από τα δέκα σημεία της φόρμουλας Ζελένσκι για την ειρήνευση στην Ουκρανία, ήταν οι επιπτώσεις της παρατεταμένης πολεμικής σύγκρουσης στον ανθρώπινο παράγοντα. Ο πρέσβης επί τιμή και ειδικός απεσταλμένος του πρωθυπουργού στην Ουκρανία, Σπύρος Λαμπρίδης, εκπροσώπησε την Ελλάδα και μεταφέρει στην «Κ» την εικόνα, όπως αυτή αποτυπώθηκε από μαρτυρίες και στοιχεία.
«Οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι τεράστιες. Πρώτον, γιατί εκδηλώνονται σε ένα μεγάλο μέρος αμάχων και δεύτερον, ο στρατός της Ουκρανίας φτιάχτηκε εκ των ενόντων. Η χώρα άρχισε να δημιουργεί στρατό μετά τον πόλεμο στην Κριμαία το 2014.
Μετά την εισβολή του 2022 το μεγαλύτερο μέρος των επιστράτων είναι απλοί πολίτες, οι οποίοι μοιραία μην έχοντας εμπειρία και πολεμικό παρελθόν, εμπλέκονται απευθείας σε σκληρές πολεμικές συγκρούσεις. Αν συλληφθούν αιχμάλωτοι, πράγμα που συμβαίνει συχνά, αντιμετωπίζουν φρικαλέες καταστάσεις, εξευτελισμούς, βασανισμούς, μέχρι να ανταλλαγούν ως αιχμάλωτοι.
Αλλοι, που επίσης ταλαιπωρούνται αφάνταστα, είναι τα απαχθέντα παιδιά. Ο αριθμός αυτών των παιδιών τα οποία απήγαγε ο ρωσικός στρατός είτε από ορφανοτροφεία είτε από σπίτια και έχουν μεταφερθεί στη Ρωσία, όπου άλλα έχουν δοθεί σε οικογένειες για υιοθεσία και άλλα εκπαιδεύονται κανονικά σε ομαδικές εγκαταστάσεις, είναι μεγάλος. Ακριβή στοιχεία δεν υπάρχουν, αλλά οι εκτιμήσεις τα ανεβάζουν σε περισσότερα από 20.000».
Μερικές μέρες πριν από το Μόντρεαλ, ο Ελληνας διπλωμάτης βρέθηκε σε μια άλλη διάσκεψη στη Λωζάννη, όπου υπήρξαν μαρτυρίες στρατιωτικών για την αποναρκοθέτηση της Ουκρανίας. Οπως ανέφεραν, η έκταση που είναι γνωστό ότι είναι ναρκοθετημένη αυτή τη στιγμή υπερβαίνει τα 140.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (!) – λίγο μεγαλύτερη από την Ελλάδα.
Ενα από τα βασικά θέματα που απασχόλησε τη διεθνή διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές μέρες στο Μόντρεαλ του Καναδά και αφορούσε στο τέταρτο από τα δέκα σημεία της φόρμουλας Ζελένσκι για την ειρήνευση στην Ουκρανία, ήταν οι επιπτώσεις της παρατεταμένης πολεμικής σύγκρουσης στον ανθρώπινο παράγοντα. Ο πρέσβης επί τιμή και ειδικός απεσταλμένος του πρωθυπουργού στην Ουκρανία, Σπύρος Λαμπρίδης, εκπροσώπησε την Ελλάδα και μεταφέρει στην «Κ» την εικόνα, όπως αυτή αποτυπώθηκε από μαρτυρίες και στοιχεία.
«Οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι τεράστιες. Πρώτον, γιατί εκδηλώνονται σε ένα μεγάλο μέρος αμάχων και δεύτερον, ο στρατός της Ουκρανίας φτιάχτηκε εκ των ενόντων. Η χώρα άρχισε να δημιουργεί στρατό μετά τον πόλεμο στην Κριμαία το 2014.
Μετά την εισβολή του 2022 το μεγαλύτερο μέρος των επιστράτων είναι απλοί πολίτες, οι οποίοι μοιραία μην έχοντας εμπειρία και πολεμικό παρελθόν, εμπλέκονται απευθείας σε σκληρές πολεμικές συγκρούσεις. Αν συλληφθούν αιχμάλωτοι, πράγμα που συμβαίνει συχνά, αντιμετωπίζουν φρικαλέες καταστάσεις, εξευτελισμούς, βασανισμούς, μέχρι να ανταλλαγούν ως αιχμάλωτοι.
Αλλοι, που επίσης ταλαιπωρούνται αφάνταστα, είναι τα απαχθέντα παιδιά. Ο αριθμός αυτών των παιδιών τα οποία απήγαγε ο ρωσικός στρατός είτε από ορφανοτροφεία είτε από σπίτια και έχουν μεταφερθεί στη Ρωσία, όπου άλλα έχουν δοθεί σε οικογένειες για υιοθεσία και άλλα εκπαιδεύονται κανονικά σε ομαδικές εγκαταστάσεις, είναι μεγάλος. Ακριβή στοιχεία δεν υπάρχουν, αλλά οι εκτιμήσεις τα ανεβάζουν σε περισσότερα από 20.000».
Μερικές μέρες πριν από το Μόντρεαλ, ο Ελληνας διπλωμάτης βρέθηκε σε μια άλλη διάσκεψη στη Λωζάννη, όπου υπήρξαν μαρτυρίες στρατιωτικών για την αποναρκοθέτηση της Ουκρανίας. Οπως ανέφεραν, η έκταση που είναι γνωστό ότι είναι ναρκοθετημένη αυτή τη στιγμή υπερβαίνει τα 140.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (!) – λίγο μεγαλύτερη από την Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου