6.10 Περί ηθικής ελευθερίας Α'

 Ο Χριστιανισμός είναι φιλοσοφία εκ των άνω στην καρδιά, που ενεργεί πάλι μέσω της καρδιάς και φωτίζει τον χριστιανό, μπορώντας έτσι να αναδείξει τους πιο απλοϊκούς αλλά αληθινούς χριστιανούς σε σοφούς, τόσο στα έργα όσο και στα λόγια. Κλείνει την ομιλία του ο Άγιος Νεκτάριος με την εντολή του Κυρίου: «ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 6, 33), (Λουκ. 12, 31). Αυτός ο πόθος πρέπει να είναι το κέντρο απ’ το οποίο περιστρέφονται όλες μας οι ενέργειες. Ας είμαστε ακριβείς τηρητές των εντολών του Θεού, ας λατρεύουμε Αυτόν «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ» και ας αποδίδουμε σε Αυτόν αίνους και δοξολογία181 . Φιλοσοφία μας στη λατρεία ο πόθος του Θεού, μελέτη μας το θελημά του. Σε αυτή τη φιλοσοφία θέλουμε να αναδειχθούμε αληθινά σοφοί, σώζοντας έτσι την επικοινωνία μας με τον Θεό και αναδεικνυόμενοι πολίτες της ουράνιας βασιλείας182 .

(Οι ομιλίες από το βιβλίο«Περί επιμελείας ψυχής») 6.10 Περί ηθικής ελευθερίας 

Η ομιλία του Αγίου Νεκταρίου ξεκινάει με δύο μόνο παραπομπές από την Καινή Διαθήκη, συγκεκριμένα από την επιστολή του αποστόλου Παύλου προς Ρωμαίους. Ο Άγιος Νεκτάριος αναφέρεται αρχικά στο ρητό από τη Γένεση, το οποίο δηλώνει ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο «κατ’ εικόνα Θεού». Ο προορισμός του ανθρώπου, σύμφωνα με τον δημιουργό, είναι να αντικατοπτρίζει στη γη την άπειρη εικόνα του Θεού. Έτσι, ο άνθρωπος οφείλει να φέρει, κατά ένα τρόπο, τις ιδιότητες του Θεού. Ως εικόνα του Θεού, λοιπόν, ο άνθρωπος είναι ένα αυτοσυνείδητο, ελεύθερο και αυτεξούσιο ον183 . Χωρίς την ελευθερία, ο άνθρωπος θα ήταν ισότιμος με τα ζώα. Θα αγνοούσε έννοιες όπως το καλό, το αγαθό, το κακό και το ψέμα. Οι σκέψεις και οι ενέργειές του θα περιορίζονταν σε έναν κύκλο έμφυτων ορμών. Η άγνοια του καλού, του αγαθού και του αληθινού θα καθιστούσε τον άνθρωπο ανήθικο, με μια καρδιά ασυνείδητη και έναν νου νωθρό και αδρανή. Αυτή η ασυνειδησία και νωθρότητα θα καλύπταν, σαν σκιά, την θαυμαστή εικόνα του Θεού και ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να δει και να γνωρίσει τον πλάστη του. Επομένως, θα αγνοούσε τον Θεό και έτσι η δημιουργία δεν θα δόξαζε, δεν θα υμνούσε και δεν θα ευχαριστούσε ποτέ τον Θεό. Η νοερή φύση του ανθρώπου έχει ως αναγκαία συνέπεια την ηθική ελευθερία και το αυτεξούσιο. Έτσι, ο άνθρωπος είναι ένα ον ηθικώς ελεύθερο184 . Αντίθετα, το ανελεύθερο ον, που υποτάσσεται στο ένστικτο, δεν είναι νοερό, διότι το πνεύμα είναι, εκ φύσεως, ελεύθερο και ανεξάρτητο. Το ανελεύθερο αυτό ον διαθέτει μια άλογη ψυχή που εξαρτάται από εξωτερικές δυνάμεις, καθώς η ανελευθερία είναι ένδειξη μιας τέτοιας ψυχής και χαρακτηριστικό της αισθητής φύσης και όχι της νοερής. Η αισθητική φύση είναι ανελεύθερη και ετεροκίνητη και ως εκ τούτου, παραμένει ασυνείδητη. Ένα ασυνείδητο ον είναι ηθικώς ανελεύθερο και ακαταλόγιστο185 .

-66-