6.16 Ότι η σωτηρία διά τε της χάριτος του Θεού και της θελήσεως του ανθρώπου Α'

 Συνεχίζοντας ο Άγιος Νεκτάριος, μας λέει ότι το βάπτισμα της μετανοίας του Πρόδρομου, είναι τύπος μετάνοιας παντοτινά και μας διδάσκει ότι είναι αδύνατη η κοινωνία με τον Θεό εφόσον αυτός που έχει αμαρτήσει εμμένει στην αμαρτία και ότι οφείλει να επιστρέψει στον Θεό και να μετανοήσει228 . Και επειδή, λόγω αμέλειας κυρίως, πολλές φορές ο άνθρωπος υποκύπτει σε αμαρτήματα, η μετάνοια είναι απολύτως αναγκαία για τη σωτηρία του και έτσι οφείλουμε να μην χρονοτριβούμε και να σπεύδουμε προς τη μετάνοια ώστε το πάθος που χρονίζει να μην κάνει ανίατη τη ψυχή. Με αυτή την προτροπή, κλείνει την ομιλία του ο Άγιος Νεκτάριος. 

6.16 Ότι η σωτηρία διά τε της χάριτος του Θεού και της θελήσεως του ανθρώπου 

Με ένα ρητό από τον Ματθαίο ξεκινάει την ομιλία του ο Άγιος Νεκτάριος: «οὐδεὶς ἐπιγινώσκει τὸν υἱὸν εἰ μὴ ὁ πατήρ, οὐδὲ τὸν πατέρα τις ἐπιγινώσκει εἰ μὴ ὁ υἱὸς καὶ ᾧ ἐὰν βούληται ὁ υἱὸς ἀποκαλύψαι» (Ματθ. 11, 27). Ο άνθρωπος πρέπει να θέλει να σωθεί, ώστε η χάρις του Θεού να τον σώσει, καθώς η σωτηρία χωρίς τη συγκατάθεση και τη συνεργασία του ανθρώπου είναι  αδύνατη. 

Ο άνθρωπος οφείλει να συναισθανθεί ότι αμάρτησε, να μετανοήσει και να επιθυμήσει τη σωτηρία του, κάτι που αποτελεί ένδειξη επιστροφής προς τον Θεό  και επίκληση της θείας ευσπλαχνίας, οπότε ο Θεός τον ελεεί και η χάρις επιβραβεύει με τη σωτηρία229 . Η χάρις του Θεού, συνεχίζει ο Άγιος Νεκτάριος, σώζει μόνο αυτούς που μετανοούν και επιστρέφουν προς τον Κύριο, ενώ η θέληση από μόνη της δεν επαρκεί για τη σωτηρία, αφού ο άνθρωπος δεν μπορεί να δικαιώσει τον εαυτό του ενώπιον του Θεού. Αυτή η αδυναμία φανερώνεται και μέσα από τους αιώνες υποδούλωσης του ανθρώπου στην αμαρτία και τον διάβολο, όπου ούτε η ανάπτυξη, ούτε η σοφία μπόρεσαν να τον ελευθερώσουν230 . Μέχρι εδώ, ο Άγιος παραθέτει τρεις αναφορές σε Πατέρες της Εκκλησίας, που επιβεβαιώνουν τα παραπάνω. Στη συνέχεια, αναφέρει ότι ο πρώτος που ισχυρίστηκε πως η ανθρώπινη θέληση είναι ικανή για τη σωτηρία ήταν ο Πελάγιος (5ος αιώ. μ.Χ.), ενώ ο Ιερός Αυγουστίνος και ο Ιερώνυμος, Πατέρες της Δυτικής Εκκλησίας, καταπολεμώντας τον Πελάγιο, αποφάνθηκαν ότι η θεία χάρις μόνη της σώζει τον άνθρωπο. 

Η Καθολική Εκκλησία, ακολουθώντας τη μέση οδό, δογμάτισε ότι η σωτηρία επιτυγχάνεται μέσω της θείας χάριτος και της θέλησης και της συνεργασίας του ανθρώπου.

-83-