Πρώτο μέλημα της Οθωμανικής διοίκησης μετά την κατάληψη της Κρήτης ήταν η καταγραφή των κτημάτων και η απογραφή του φορολογούμενου πληθυσμού. Το 1671 εκδόθηκε «το πρώτο κανονιστικό διάταγμα της φορολογίας»59. Το σύστημα φορολόγησης ήταν επαχθέστατο και πολύπλοκο και πιθανότατα «το βαρύτερο στον τουρκοκρατούμενο ελληνικό κόσμο»60. Τα κτήματα και τα ακίνητα διαιρέθηκαν σε πέντε κατηγορίες61 :
α) Η πρώτη κατηγορία αναφέρεται στα δημόσια κτήματα των Βενετών , τα οποία παραχωρήθηκαν στον Σουλτάνο,
β) Η δεύτερη κατηγορία αναφέρεται στα τεμλίκια , τα οποία ήταν κτήματα που παραχωρήθηκαν με ειδικό σουλτανικό διάταγμα στους ανώτερους αξιωματικούς, τους πασάδες και τους μπέηδες, για την προσφορά τους στον Κρητικό πόλεμο.
γ) Η τρίτη κατηγορία περιλάμβανε μικρότερες εκτάσεις γης, τα ζιαμέτια, τα οποία παραχωρήθηκαν σε αξιωματούχους, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την εσωτερική ασφάλεια και τάξη τους νησιού.
δ) Η τέταρτη κατηγορία περιλάμβανε μικρότερες εκτάσεις γης ,τους μουκατάδες, που δόθηκαν σε ιδιώτες Τούρκους, οι οποίοι προσέφεραν ειδικές υπηρεσίες στο Κράτος.
ε) Η πέμπτη κατηγορία κτημάτων ήταν τα βακούφικα, όπου τα έσοδα τους δίδονταν για τη συντήρηση τεμενών και κοινωφελών ιδρυμάτων.
Ωστόσο οι καλλιεργητές των κτημάτων ήταν οι πρώην ιδιοκτήτες, οι οποίοι πλήρωναν φόρο υποτελείας. Όσοι Χριστιανοί διατηρούσαν ακίνητα στην κατοχή τους πλήρωναν για αυτά έγγειο φόρο ή toprak vergisi62. Οι έγγειοι φόροι ή μουκατάδες προσδιορίζονταν κάθε χρόνο και αφορούσαν τα παραγόμενα προϊόντα. Ο έγγειος φόρος ορίστηκε στο 1/5 των εισοδημάτων. Ο φόρος αυτός έφθανε σε σημείο να είναι πολλαπλάσιος, διότι οι διοικητικοί αξιωματούχοι έκαναν αυθαιρεσίες. Πέρα από τους νόμιμους φόρους καθιερώθηκαν και άλλες εισφορές τις οποίες ζητούσαν οι Τούρκοι. Η υψηλότατη φορολογία έφερνε σε απόγνωση τους αγρότες με αποτέλεσμα να μην καλλιεργούν την γη τους. Στις 19 Μαρτίου 1685 εκδόθηκε διαταγή η οποία φορολογούσε τις ακαλλιέργητες εκτάσεις γης σύμφωνα με την παραγωγή των προηγούμενων ετών63. Η κατάσταση έγινε χειρότερη μετά το 1720, όταν άλλαξε το σύστημα των μουκατάδων . Ο τελευταίος πλειοδότης νοίκιαζε τους έγγειους φόρους μίας περιοχής για όλη του τη ζωή ενώ είχε την υποχρέωση να εξασφαλίζει την είσπραξη των φόρων και παράλληλα να δίνει προκαταβολή ένα μέρος από τα χρήματα που θα εισέπραττε στην Οθωμανικές Αρχές64. Οι πλειστηριασμοί γινόντουσαν στον Χάνδακα.
-29-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου