Ο Μουσταφά Ναϊλή ήρθε στη Κρήτη τον Οκτώβριου του 1842 ως Γενικός Διοικήτης και παρέμεινε μέχρι το 1850, όταν προήχθη στο αξίωμα του μεγάλου βεζίρη δηλαδή του πρωθυπουργού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τον διαδέχθηκε ο Σαλίχ Βαμίκ πασάς, ο οποίος διοίκησε με δικαιοσύνη και άφησε καλές εντυπώσεις στον κρητικό λαό140. Μετά τον Σαλίχ την διοίκηση του νησιού ανέλαβε ο Βελή πασάς ο γιός του Μουσταφά Ναϊλή, ο οποίος διοίκησε με σκληρότητα τους Κρητικούς. Μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο (1853-1856) και την Συνθήκη των Παρισίων το 1856, ο σουλτάνος αναγκάστηκε να εκδώσει το Χάττι Χουμαγιούν, με το οποίο έδινε προνόμια στους χριστιανούς υπηκόους του, όπως «η ανεξιθρησκεία, η προσωπική ελευθερία, η εξασφάλιση της τιμής και της ιδιοκτησίας»141.
Το Χάττι Χουμαγιούν και τα δικαιώματα που δίνει είναι σημείο αναφοράς για τους χριστιανούς της Κρήτης μέχρι την αυτονομία του νησιού το 1898 και κάθε παραβίαση των δικαιωμάτων αυτών ήταν αιτία για νέες επαναστάσεις.
Παρά της παραχωρήσεις του Χάττι Χουμαγιούν, η διοίκηση του Βελή πασά ήταν αυταρχική και σκληρή. Η επιβολή νέων φόρων σε συνδυασμό με την απαγόρευση κυκλοφορίας προκάλεσε την αντίδραση των Κρητικών. Στην περιοχή Μπουτσουνάρια λίγο έξω από τα Χανιά συγκεντρώθηκαν 5.000 Κρητικοί τον Απρίλιο του 1858. Εξέλεξαν επιτροπή, η οποία συνέταξε υπόμνημα και το υπέβαλε στους προξένους των Μεγάλων Δυνάμεων και στον σουλτάνο. Το συγκεκριμένο πολιτικό κίνημα πήρε την ονομασία «κίνημα του Μαυρογένη» από το όνομα του πρωτεργάτη του. Τα αποτελέσματα ήταν θετικά. Ο Βελή πασάς απομακρύνθηκε και τη θέση του πήρε ο Σαμή πασάς. Ο νέος πασάς της Κρήτης διαπραγματεύτηκε με τον οπλαρχηγό Μανουσογιαννάκη και 7 Ιουλίου 1858 εκδόθηκε ειδικό φιρμάνι, το οποίο παραχωρούσε στους Κρητικούς προνόμια θρησκευτικά, φορολογικά , δικαστικά και διοικητικά142. Με το συγκεκριμένο φιρμάνι κατοχυρώθηκε ο σημαντικός θεσμός των Δημογεροντιών. Δημογεροντίες είχαν τόσο οι Χριστιανοί όσο και οι Μουσουλμάνοι. Συγκεκριμένα οι Δημογεροντίες των χριστιανών είχαν σημαντικό ρόλο σε θέματα παιδείας, κοινωνικής πρόνοιας, κληρονομικού και οικογενειακού δικαίου. Συστήθηκαν στις έδρες των διαμερισμάτων της Κρήτης στα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο ενώ είχαν άμεση σχέση με την εκκλησία. Οι δημογεροντίες στα Χανιά και το Ηράκλειο είχαν 7 μέλη η κάθε μία και στο Ρέθυμνο είχε 6 μέλη. Τα μέλη ήταν ένα ιερέας τον οποίο υποδείκνυε η Εκκλησία και τα υπόλοιπα μέλη αναδεικνύονταν από εκλογική διαδικασία των εκπροσώπων των συντεχνιών, των εμπόρων και των ευκατάστατων χριστιανών143.
-47-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου