Ο Χασάν κατανόησε ότι για να καταστείλει την κρητική επανάσταση ήταν αναγκαίο να εφαρμόσει ηπιότερες μεθόδους. Σταμάτησε κάθε εχθροπραξία και διέταξε τον Λατίφ πασά στα Χανιά να απελευθερώσει τους χριστιανούς κρατούμενους. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο επίσκοπος Κυδωνίας Καλλίνικος Σαρπάκης μαζί με τον διάκονο Αρτέμιο. Ο Καλλίνικος πιέστηκε και έστειλε με τον Αρτέμιο εγκύκλιο στους επαναστατημένους να καταθέσουν τα όπλα και να υποταχθούν στον Χασάν. Οι επαναστάτες γνώριζαν ότι ήταν αποτέλεσμα πίεσης αυτή η επιστολή και αρνήθηκαν τις συγκριμένες προτάσεις118.
Ο Χασάν άρχισε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις την 1η Αυγούστου του 1822. Με ισχυρές δυνάμεις ξεκίνησε από τον Πλατανιά και 6 Αυγούστου είχε καταλάβει τα χωριά Λάκκους και Θέρισο, με μεγάλες απώλειες. Πέρασε στον Αποκόρωνα όπου κατέστρεφε και έκαιγε τα χωριά που περνούσε. Προχώρησε στο Ρέθυμνο και τον Μυλοπόταμο, οπού εκεί δέχτηκε επίθεση από Ανωγειανούς και Μηλοποταμίτες επαναστάτες. Είχε μεγάλη φθορά όμως συνέχισε και τον Νοέμβριου έφτασε μέχρι το οροπέδιο του Λασιθίου, όπου προξενούσε μεγάλες καταστροφές από όποιο χωριό περνούσε119.
Στο κρητικό στρατόπεδο η εσωτερική αναρχία είχε φτάσει σε ανεξέλεγκτο επίπεδο. Ο Μιχαήλ Αφεντούλης είχε έρθει σε ρήξη με τους κρητικούς οπλαρχηγούς και τους φροντιστές και δεν μπορούσε να διοικήσει την επανάσταση. Είχε στείλει πολλές αναφορές στον Κωλέττη και τον Κουντουριώτη για να αντικατασταθεί. Αλλά πριν λάβει οποιαδήποτε απάντηση συνελήφθει και φυλακίστηκε από τον Νεόφυτο Οικονόμο, Γενικό Γραμματέα της Καγκελαρίας και τους Φροντιστές με τις κατηγορίες της ολιγωρίας και της προδοτικής διάθεσης120. Η επανάσταση είχε μείνει χωρίς αρχηγό και ζητήθηκε ο διορισμός του Υδραίου Εμμανούήλ Τομπάζη. Ο Εμμανουήλ Τομπάζης με τον τίτλο του αρμοστή έφτασε στην Κρήτη στις 21 Μαΐου 1823 μαζί με 5 πολεμικά και 3 φορτηγά πλοία και 600 εθελοντές. Αποβιβάστηκε στην Κίσσαμο όπου η τουρκική φρουρά του φρουρίου αμέσως παραδόθηκε με την συμφωνία ότι θα τους μεταφέρει με ασφάλεια στα Χανιά122. Από την άλλη μεριά οι Τούρκοι ανασυντάσσονται μετά τον θάνατο του Χασάν τη θέση του παίρνει ο γαμπρός του Μεχμέτ Αλή, Χουσεϊν βέης. Ο Αιγυπτιακός στόλος στις αρχές Ιουνίου του 1823 αποβίβασε 3000 στρατιώτες και άφθονα πολεμοφόδια123. Ο Τομπάζης κάλεσε τους οπλαρχηγούς σε συνέλευση στην Αρκούδαινα Αποκορώνου στις 22 Ιουνίου. Συμμετείχαν οι αντιπρόσωποι των περισσότερων επαρχιών και ψηφίστηκε το σύστημα διοίκησης της Κρήτης. Ο Αρμοστής ήταν ο αντιπρόσωπος της Εθνικής Διοίκησης στη Κρήτη και υπεύθυνος για τα πολιτικά και στρατιωτικά ζητήματα124. Περιορίστηκε ο αριθμός των υπουργείων σε τρία, προβλέφθηκε η ίδρυση δικαστηρίων. Ωστόσο, η κατάσταση παρέμεινε όπως της περίοδο της διοίκησης του Αφεντούλη. Ο Αρμοστής είχε όλες τις εξουσίες και δεν έπαιρνε καμία έγκριση για τις πράξεις τους από την ανώτερη διοίκηση. Η κατάσταση στο νησί είχε γίνει χειρότερη υπήρχε αναρχία και ένταση. Ο νέος στρατηγός των Αιγυπτιακών δυνάμεων Χουσεΐν προσπάθησε να καταστείλει την επανάσταση πρώτα στα Ανατολικά και μετά να κινηθεί προς την δυτική μεριά του νησιού. Οι στρατιωτικές δυνάμεις των Αιγυπτίων είχαν 12.000 άνδρες άρτια εξοπλισμένους με ιππικό και πυροβολικό, οι οποίες στρατοπέδευσαν στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας στο Ηράκλειο125. Στις 20 Αυγούστου έγινε μάχη στο χωριό Αμουργέλες, όπου οι κρητικοί παρά την ηρωική τους προσπάθεια οπισθοχώρησαν, απέναντι στον υπέρτερο αριθμητικά τουρκικό στρατό126. Ο Χουσεΐν υπέταξε την Μεσαρά, κινηθηκε προς το Ρέθυμνο. Ο Εμμανούήλ Τομπάζης προσπάθησε να καταλάβει το φρούριο της Γραμπούσας και να πυρπολήσει τον αιγυπτιακό στόλο στη Σούδα, όμως δεν τα κατάφερε. Ζητούσε απεγνωσμένα βοήθεια από την Ελληνική κυβέρνηση, αλλά και η Ελλάδα βρισκόταν σε εμφύλιο πόλεμο και δεν έστειλε βοήθεια. Ο Χουσεΐν με τα στρατεύματά του προχώρησε στον Αποκόρωνα και τον Φερβρουάριο του 1824 εισέβαλε στα Σφακιά όπου χωρίς καμία αντίσταση τα κατέλαβε. Οι οπλαρχηγοί δήλωσαν υποταγή και οι άμαχοι κατέφυγαν στο δυσπρόσιτο φαράγγι της Αγίας Ρουμέλης. Οι Κρητικοί που έφυγαν από την Κρήτη τους πρώτους μήνες τους 1824 υπολογίζονται σε 60.000. Ο Χουσεΐν πέρασε στο Σέλινο και την Κίσσαμο, κατέλαβε τις περιοχές αυτές και ανέκοψε την επανάσταση των Κρητικών. Ο Τομπάζης στην τελευταία του προκήρυξη πριν φύγει από την Κρήτη στις 12 Απριλίου 1824 συνιστούσε στους Κρητικούς να συνεχίσουν τον αγώνα και αποχώρησε από το νησί. Μετά την αποχώρηση του Τομπάζη, η επανάσταση έσβησε και ο Χουσεΐν παραχώρησε γενική αμνηστία όπου οι περισσότεροι Κρητικοί την δέχτηκαν με ανακούφιση .
-44-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου