9- Οι στίχοι του Σολομώντα (Πρμ. 9,9) και της ελευθερίας (58,58a) Σε αυτό το σημείο επανέρχεται ο Άγιος για να εκφράσει την αφορμή της συγγραφής του προς τα τέκνα του:
Η Αραβική μετάφραση
«Και σας γνωστοποιώ ότι για την αγάπη μου σ’ εσάς, σας μίλησα με αυτά τα λίγα πνευματικά λόγια για να αγαλλιάσουν οι καρδιές σας, διότι ξέρω ότι ο νους αν είναι προσεκτικός, δεν θα χρειαστεί τα πολλά σωματικά λόγια.»
Η ελληνική παράδοση
58 Ως προς το νόημα της λέξης της ελευθερία, υπάρχουν πολλά να σας πω, αλλά «στο σοφό δώσε αφορμή και πιότερο σοφός θα γίνει». 58a Ας παρηγορήσει ο ένας από μας τον άλλον με λίγα λόγια, διότι αν ο νους δύναται να διακρίνει ορθά δεν θα χρειαστεί πια τα μάταια σωματικά λόγια319
Παρατηρούμε ότι στην Αραβική μετάφραση συνεχίζεται η αφαίρεση των επαναλαμβανόμενων στίχων και ταυτόχρονα παρουσιάζεται η πατρική σχέση του Αγίου προς τα τέκνα του περισσότερο από ό,τι στην ελληνική παράδοση. Στην ελληνική παράδοση αναφέρεται ο γνωστός στίχος του Αγίου σχετικά με την ελευθερία και το χωρίο από το Σολομώντα (Πρμ. 9,9) «Ως προς το νόημα της λέξης της ελευθερίας,….». Και τα δύο αυτά χωρία απαντώνται συνήθως στο τέλος των Επιστολών, όμως, εδώ παρατηρούμε ότι θα τα ακολουθήσει μεγαλύτερο κείμενο, που θα τελειώσει πάλι με τα ίδια χωρία, επομένως δόθηκε η εντύπωση ότι πρόκειται για μία άλλη Επιστολή, που ενσωματώθηκε στην παρούσα, αλλά η δομή της Επιστολής, στην οποία απουσιάζει η οργανωμένη παρουσίαση των θέσεων, μας οδηγεί στο συμπέρασμα να αποδεχτούμε την επανάληψη των στίχων αυτών δύο φορές στην ίδια Επιστολή. Από την άλλη πλευρά, το μεγαλύτερο μέρος από το ακόλουθο κείμενο αφαιρείται στην Γεωργιανή μετάφραση, γεγονός, που ώθησε ορισμένους ερευνητές να αμφιβάλουν για την γνησιότητα του κειμένου αυτού320, αλλά παρατηρούμε ότι η Αραβική μετάφραση το αναφέρει με συντομία. Συνεπώς, υποστηρίζεται η αυθεντία του κειμένου αυτού ως ένα αρχέτυπο κείμενο στην Επιστολή. Επί πλέον η γλώσσα, το ύφος και το περιεχόμενο του κειμένου μας οδηγούν να αποδεχτούμε έναν συγγραφέα για όλη την Επιστολή.
10- Τα είδη της γνώσης και Τα φυσικά ουσιώδη έργα (58b-58k).
Η Αραβική μετάφραση ….Και εγώ χαίρομαι εν Κυρίω υπέρ ημών, αγαπημένα μου τέκνα, οι αγνοί κατά τη νοερά σας ουσία. Και θέλω να γνωρίζετε το μέγεθος των δωρεών, που λάβαμε από τον Κύριο για την διαφύλαξη και την πρόοδό μας, έτσι ας τηρούμε τα φυσικά ουσιώδη έργα, όχι εκείνα τα μη ουσιώδη έργα.
Η ελληνική παράδοση
«58b Όμως εγώ χαίρομαι εν Κυρίω υπέρ ημών, αγαπητοί μου, οι αγνοί Ισραηλίτες κατά τη νοερά σας ουσία. 58c Ο λογικός άνθρωπος χρειάζεται να γνωρίζει τον εαυτό του, ώστε να μπορεί έπειτα να γνωρίζει τα πράγματα (τα καθήκοντα) του Θεού 58d και όλα τα δώρα Του, που μας προσφέρει πάντα. Επίσης, να γνωρίζει ότι κάθε αμαρτία ή ανομία – [την οποία θα διαπράξει] είναι ξένη από την φύση της νοεράς του ουσία. 58e Και τελικά [να γνωρίζει] ότι, όταν είδε ο Θεός πως αποκτήσαμε - με την ελευθερία του θελήματός μας- τα αφύσικα πράγματα, τα οποία νέκρωσε το θέλημα μας αυτό, παρακινήθηκε από την ευσπλαχνία Του και θέλησε με την αγαθότητα Του να μας επαναφέρει σ’ αυτή την αρχή, που δεν έχει τέλος. 58f Επισκέφτηκε τα δημιουργήματα Του, «που τον εαυτό Του δε λυπήθηκε, αλλά για χάρη της σωτηρίας όλων μας παραδόθηκε για τις αμαρτίες μας …»
Παρατηρούμε ότι στην Αραβική μετάφραση συνοψίζεται το κείμενο με την αφαίρεση των λόγων για τη γνώση. Στη συνέχεια υπάρχει αναφορά για «τα φυσικά ουσιώδη έργα», συνοψίζοντας το κείμενο, πράγμα που προκάλεσε την ασάφεια στο νόημα. Αλλά αν ανατρέξουμε στην ελληνική παράδοση, θα αντιληφθούμε την οργανωμένη δομή των σκέψεων, τη μία μετά την άλλη, παρά την άσχημη διατύπωση στο ύφος. Εξηγεί ο Άγιος όλα τα είδη της γνώσης, τονίζοντας τη μεταξύ τους σύνδεση: η γνώση του εαυτού, η γνώση των πραγμάτων του Θεού, η γνώση των χαρισμάτων, που μας χαρίζει ο Θεός, η γνώση της αμαρτίας ότι είναι ξένη από την νοερά μας ουσία, η γνώση της σωτηρίας και της οικονομίας του Θεού. Όλες αυτές οι γνώσεις εξαρτώνται η μία από την άλλη, ώστε να φτάνει στην κορυφή της γνώσης, που είναι η γνώση του μυστηρίου της σωτηρίας και ο σταυρικός θάνατος του Χριστού. Η γνώση εδώ δεν είναι η θεωρητική αντίληψη των πραγμάτων, αλλά η πραγματική μετοχή στη φύση των πραγμάτων. Γι’ αυτό απευθύνει ο Άγιος το λόγο του στους αγνούς Ισραηλίτες κατά τους νοερά τους ουσία και αρχίζει την ομιλία του για το λογικό άνθρωπο. Από τη σύγκριση του αραβικού κειμένου με την ελληνική παράδοση μπορούμε να καταλάβουμε εύκολα ότι η έκφραση «τα φυσικά ουσιώδη έργα» σημαίνει τα αγαθά έργα, που συμφωνεί με την πνευματική ανθρώπινη φύση (τη νοερά ουσία) και ταιριάζει με την αρχέγονη της κατάσταση, δηλαδή πριν την πτώση. Η έκφραση «τα μη ουσιώδη έργα» σημαίνει τα έργα της αμαρτίας, που είναι ξένα (άγνωστα) από τη φύση μας εκείνη. Έτσι, παρατηρούμε πως ο Άγιος υπογραμμίζει ιδιαίτερα την ιδέα αυτή. Στη συνέχεια, εκφράζει ο Άγιος – το οποίο υπάρχει και στις δύο παραδόσεις – την αδυναμία του να ανταποδώσει στον Κύριο τις ευεργεσίες Του. Συνεχίζει το λόγο του με το έργο των Αγίων για χάρη μας στο στίχο, που αναφέραμε παραπάνω. Στην περικοπή αυτή αναφέρει επίσης ο Άγιος ότι η αναχώρησή του από τον κόσμο τούτο, δηλαδή η κοίμηση του, βρίσκεται κοντά.
-149-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου