Ομιλιες του Μητροπολίτου Πολυανής και Κιλκισίου Αποστόλου Μερος 9ο

 

Μέσα στην ευχαριστιακή σύναξη διασφαλίζεται η «σωτήρια σχέση μας με τον Χριστό είναι η Εκκλησία. Όλοι εμείς οι πιστοί συναθροιζόμαστε στον Ιερό Ναό και λατρεύουμε τον Κύριο μας και του εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας για τις άπειρες δωρεές του. Κι η εκκλησία ονομάζεται ευχαριστιακή, γιατί το μυστήριο της είναι η θεία ευχαριστία». 146 Η Εκκλησία είναι πρωτίστως ευχαριστιακή κοινότητα που έχει αποστολή «να καλεί τους πιστούς να προσέλθουν μετά φόβου πίστεως και αγάπης για να μεταλάβουν το άγιο Σώμα και τίμιο Αίμα και να γευθούν την αναστάσιμη χαρά», 147 με αποτέλεσμα «όσοι είμαστε βαπτισμένοι στο όνομα της Αγίας Τριάδας είμαστε μέλη του ζώντος Χριστού, είμαστε μέλη της Εκκλησίας, όπου ευρίσκουμε την αλήθεια και τη σωτηρία». 148 Η παράδοση του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας έγινε στο υπερώο την νύχτα λίγο πριν τη σταυρική θυσία του Χριστού. Ο ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύει ότι κάθε φορά που τελείται η θεία Ευχαριστία επαναλαμβάνεται η τράπεζα του Μυστικού Δείπνου. 149 Η επανάληψη αυτή επιτελείται μέσα στον λειτουργικό χρόνο, όπου το κτιστό περιχωρείται με το άκτιστο. Η θεολογική αυτή θέση απαντά στις ομιλίες του επισκόπου και ως απόηχος της ευχής της αναφοράς:150 κατά την νύχτα πριν τη σταύρωση ο Χριστός «παραδίδει στους μαθητές του τη σωτήρια παρακαταθήκη, τον Μυστικό Δείπνο». 151 Σύμφωνα με τα παραπάνω η θεία Ευχαριστία αποτελεί για τη ζωή της Εκκλησίας «ουράνιο δείπνο θεια κοινωνία»152 στο οποίο δείπνο «…οικοδεσπότης είναι ο Σταυρωμένος και αναστημένος Χριστός και τα παρατιθέμενα προς βρώσιν και πόσιν είναι το τίμιο σώμα και αίμα του»153 . Στις ομιλίες υπογραμμίζεται ότι κέντρο της ζωής της Εκκλησίας είναι η θεία Ευχαριστία που τελείται από τον Επίσκοπο. Αυτή η πατερική ερμηνεία για την κεντρική θέση του επισκόπου μέσα στην Εκκλησία154 μεταφέρεται στο εκκλησίασμα ως εξής: «τον εκφραστή του εκκλησιαστικού πληρώματος, που είναι ο επίσκοπος κάθε τοπικής Εκκλησίας και οι ιερείς του». 155 Και ο ομιλητής συνεχίζει ερμηνεύοντας τη σημασία του όρου τοπική εκκλησία: «εκκλησία σημαίνει τη σύναξη των πιστών στον ίδιο τόπο, για να προσφέρουμε ευχαριστία στο Θεό. Εκκλησιαζόμαστε οι πιστοί σε πνευματική ατμόσφαιρα αγάπης για να συνειδητοποιούμε την παρουσία της θεότητας». 156 Και πάλι καταλήγει στη μυσταγωγική διάσταση του εκκλησιασμού και τον ρόλο του κλήρου και του λαού στη μεταβολή των Τιμίων Δώρων: «στη συνάθροιση των πιστών συντελείται το σωτήριο θαύμα, όπου το ψωμί και το κρασί, τα γεννήματα της γης, μεταβάλλονται με την προσευχή των πιστών σε Σώμα και Αίμα του Θεανθρώπου Ιησού. Το γεγονός αυτό είναι καθαρά αποκαλυπτικό». 157 Από όλα τα παραπάνω ο αναγνώστης των κειμένων κατανοεί πως στο ομιλητικό έργο του επισκόπου εξαίρεται κατ’ εξοχήν η σπουδαιότητα του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, στο οποίο συγκεφαλαιώνεται όλο το μυστήριο της θείας οικονομίας, και τονίζεται ότι: «το κέντρο της θείας λατρείας είναι η θεία Ευχαριστία». 158 Το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας τελείται στη σύναξη των πιστών με τον επίσκοπο ή τον πρεσβύτερο που αναφέρονται στον Θεό εκ μέρους της ευχαριστιακής κοινότητας και γι αυτό ξεπερνά τα όρια της προσωπικής ευλάβειας. 159 Σε αυτό συντελείται η ενότητα των μελών της Εκκλησίας μέσα από την μετοχή στο Σώμα και το Αίμα του Χριστού. 160 Ο Επίσκοπος συχνά μεταφέρει αυτήν την αλήθεια στο ποίμνιό τους, άλλοτε επιγραμματικά όπως «ο Χριστιανός με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας έρχεται σε κοινωνία με το Μυστικό Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία»161κι άλλοτε πιο αναλυτικά. Στις ομιλίες αποτυπώνεται η ορθόδοξη εκκλησιολογία, σύμφωνα με την οποίο η τέλεση της θείας Ευχαριστίας αποτελεί το σημείο συνάντησης των πάντων καθώς και το κέντρο της ευχαριστιακής κοινότητας, διότι «αυτή η ευχαριστία και λατρεία είναι εκκλησιαστικό γεγονός. Όλοι μαζί συναζόμαστε για προσφέρουμε τη θεία ευχαριστία στο Θεό μας χωρίς να σταματούμε σε αυτό μόνο. Το ευχαριστιακό ήθος καταλύει κάθε εγωπάθεια σβήνει πάθη, φωτίζει τον νου, αγιάζει την καρδιά και γίνεται ο άνθρωπος πράγματι χαριτωμένος». 162Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά στο ευχαριστιακό ήθος και η κοινωνική του διάσταση που απαντά και σε άλλες συνάφειες. Η Εκκλησία διδάσκει ότι η τέλεση της θείας Λειτουργίας αποτελεί μια αποκατάσταση του ανθρώπου στην πρωτινή πορεία για την τελείωσή του163 και συγχρόνως αποτελεί τη φανέρωση του Θεού στον κόσμο κυρίως στην κοινωνία με το πρόσωπο του άλλου και τις ανάγκες του. 164 Έτσι ο επίσκοπος ακολουθώντας τη θεολογική διδασκαλία της Εκκλησίας υπενθυμίζει στο ποίμνιό του με προφητική φωνή «Ο Θεός δεν είναι μόνον για το  άτομό μας. Είναι Τριαδικός Θεός αγάπης και αποκαλύπτεται μέσα στην ευχαριστιακή κοινότητα των πιστών στο πρόσωπο των πενήτων, των ορφανών, των προσφύγων, των αιχμαλώτων και όλων των ελαχίστων αδελφών μας, που η κοινωνία συνθλίβει και βάζει στο περιθώριο. Αποκαλύπτεται ο Θεός και απαντά σε όλους εκείνους, που περιμένουν τη δική μας διακονία του λόγου και της αγάπης». 165 Τέλος, ο Επίσκοπος, με ζωντανό λόγο ανακεφαλαιώνει στους πιστούς επιγραμματικά τη σπουδαιότητα του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας για τη ζωή τους, παραφράζοντας τις ευχές της θείας Λειτουργίας:«εξαρτιόμαστε για τη σωτηρία μας από το Τίμιο Αίμα του Χριστού. Και την ανάσταση μας από την τραγική νομοτέλεια του θανάτου τη στηρίζουμε στην Ανάσταση του Ιησοῦ». 166

-51-