Η οικονομία της Κρήτης επί Τουρκοκρατίας ήταν κυρίως αγροτική και κτηνοτροφική. Εκτός από τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους υπήρχαν οι έμποροι στα αστικά κέντρα , οι τεχνικές ειδικότητες όπως οι κτίστες οι σιδηρουργοί , οι κεραμοποιοί, οι ράφτες, οι μαραγκοί, οι βαφείς και άλλες ειδικότητες92. Τα περισσότερα και πιο επικερδή επαγγέλματα τα ασκούσαν Τούρκοι. Επίσης, στα αστικά κέντρα οι επαγγελματίες είχαν οργανωμένα σωματεία με συγκεκριμένους κανόνες και πρόεδρο αναγνωρισμένο από τις τουρκικές αρχές.
2.2.6. Η παιδεία
Η κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς περιόρισε την πνευματική δραστηριότητα. Οι λόγιοι έφυγαν από το νησί παίρνοντας μαζί τους χειρόγραφα και βιβλία ενώ σπουδαίες βιβλιοθήκες καταστράφηκαν. Τον 17ο αιώνα η πνευματική παράδοση του νησιού διασώζεται από τους Κρητικούς της διασποράς. Μερικοί από αυτούς είναι ο Μαρίνος Τζάνε Μπουνιάλης, ο Φραγκίσκος Σκούφος, ο Γεράσιμος Βλάχος, μητροπολίτης Φιλαδελφείας και άλλοι, ο οποίοι εκδίδουν έργα λογοτεχνικά και θεολογικά93. Ο 18ος αιώνας για την Κρήτη είναι περίοδος πνευματικού σκότους. Ολιγογράμματοι μοναχοί στα σχολεία των μοναστηριών τα λεγόμενα «κολλυβογράμματα»94. Οι ανώτεροι κληρικοί είναι και αυτοί ολιγογράμματοι όπως φαίνεται από σωζόμενα κείμενα τους. Στα τουρκικά έγγραφα δεν αναφέρονται Κρητικοί δάσκαλοι, ενώ γίνεται αναφορά σε τουρκικά σχολεία και τούρκους δασκάλους. Εξαίρεση αποτελούν τα Σφακιά όπου λόγω του σημείου που βρίσκεται η περιοχή ευνοήθηκε η λειτουργία σχολείων. Το έργο της διδασκαλίας ανέλαβαν εγγράμματοι Σφακιανοί όπως ο Ιωάννης Βλάχος ή Δασκαλογιάννης. Στα τέλη του 18ου αιώνα ιδρύονται σχολεία και καλούνται ονομαστοί δάσκαλοι για να διδάξουν. Το 1791 λειτουργούσαν δύο διδακτήρια στα Χανιά, τα οποία συντηρούσαν έμποροι της πόλης. Από τις αρχές του 19ου αιώνα βρίσκονται στην Κρήτη επιφανείς δάσκαλο. Μερικοί από αυτούς είναι ο Καλλίνικος Βερροιαίος, δάσκαλος της αλληλοδιδακτικής μεθόδου, ο οποίος δίδαξε στα Χανιά, ο Γρηγόρης Περδικάρης από το Ρέθυμνο, ο λόγιος με κρητική καταγωγή Γρηγόριος Μεγαλοβρυσανός, ο οποίος δίδαξε στο Ηράκλειο και άλλοι95. Οι βιβλιοθήκες συνδέονται με την παιδεία και αντίστοιχα η έλλειψη βιβλιοθηκών σχετίζεται με την έλλειψη παιδείας όπως στην περίπτωση της Κρήτης. Ωστόσο μεγάλα Κρητικά μοναστήρια διαθέτουν μεγάλες βιβλιοθήκες με χειρόγραφα και έντυπα. Μερικές από αυτές είναι η μονή Αρκαδίου, η μονή Αγκαράθου, η μονή Τοπλού και άλλες. Παράλληλα υπήρχαν ιδιωτικές βιβλιοθήκες τις οποίες κατείχαν δάσκαλοι όπως ο Ιωάννης Λαζόπουλος, ο Γρηγόριος Μεγαλοβρυσάνος, και ευκατάστατοι λόγιοι όπως ο Γεώργιος Νικολετάκης, γιατρός στο Χάνδακα96.
-36-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου