Η ΣΤ΄ Επιστολή θεωρείται μία εκτενής Επιστολή, που περιλαμβάνει όλες τις αντιλήψεις, που απαντήθηκαν στις προηγούμενες.
Η αφιέρωση ενός μεγάλου μέρους της στον πόλεμο κατά του διαβόλου και των απατών του ώθησε τον Άγιο Βήσα να παραπέμψει με δύο αναφορές του σ’ αυτή287.
Βασικό στοιχείο της πραγμάτευσης είναι η διδασκαλία για τη νοερά ουσία.
Φαίνεται η Επιστολή να είναι μία απάντηση σε ερωτήματα των αποδεκτών, γι’ αυτό ο Ιερώνυμος τη θεώρησε ως τη σημαντικότερη Επιστολή από τις Επτά.
Διακρίνεται, επίσης, από το γεγονός ότι είναι η μοναδική Επιστολή, που περιέχει το όνομα των παραληπτών της και την επιθυμία του Αγίου να τους συναντήσει.
α) Ο τίτλος της Αραβικής μετάφρασης: «Προς τα τέκνα του τους μοναχούς, που κατοικούν στην Αρσινόη. Τους γνωστοποιεί τους πολέμους των δαιμόνων, τις βοήθειες των Αγίων δυνάμεων, και τους παροτρύνει στην υπομονή και την εκτέλεση αυτού, για το οποίο άφησαν τον κόσμο».
β) Το διάγραμμα του περιεχομένου
1- Χαιρετισμός (1-4). 2- Η νοερά ουσία και η πτώση της (5-13). Ιστορία της οικονομίας του Θεού (14-15). 3- Η πρεσβεία των Αγίων για χάρη μας (16-20). 4- Ο πόλεμος του διαβόλου (21-45). 5- Συνέπειες της αποδοχής των σατανικών λογισμών (46-53). 6- Η αδυναμία του ανθρώπου να μην ενεργεί αισθηματικά ούτε με τον Θεό ούτε με το διάβολο (54-55). 7- Η Νοερά ουσία και τα ονόματα των όντων (56-72). 8- Η κάθαρση του σώματος με το Άγιο Πυρ (73-77). 9- Ο Χριστός, ο Αληθινός Νους του Πατρός και το κεφάλι της Εκκλησίας (83-92). 10- Οι αμαρτίες μας προξενούν τη λύπη των Αγγέλων και των Αγίων (93-101). 11- Η αλαζονεία, η διάκριση και η ταπείνωση του Χριστού (102- 110). 287 Βήσα, letters and sermons, σ. 20-28. 117 12- Επίλογος (111
γ) Το περιεχόμενο
1- Χαιρετισμός (1-4).
Μετά την συνήθη αναφορά του ονόματός του για πρώτη φορά προσδιορίζονται οι παραλήπτες, «που κατοικούν στην Αρσινόη και στις γύρω περιοχές»- η Αραβική μετάφραση χρησιμοποίησε το σημερινό όνομα της περιοχής, «Φαγιούm”- ενώ η επιστολή έχει και ένα πιο γενικό χαρακτήρα καθώς απευθύνεται «προς όσους προσεγγίζουν τον Θεό με όλη τους την καρδιά». Στον χαιρετισμό του «από τον πιο μικρό μέχρι τον πιο μεγάλο, άντρες και γυναίκες» δεν αφήνει εκτός τη γυναίκα καθώς όλους τους χαρακτηρίζει «αληθινούς Ισραηλίτες». Προφητικά τους διαβεβαιώνει ότι έχουν λάβει «την χαριτωμένη μακαριότητα» μέσω της έλευσης της Θείας χάρης μέσα τους. Στην ελληνική παράδοση λέει «διότι μεγάλη είναι η χάρη, που έχετε λάβει στην γενιά σας αυτή».
2- Η νοερά ουσία και η πτώση της (5-7).
Αυτή η παράγραφος θεωρείται η πιο σημαντική σχετικά με σκέψη του Μ. Αντωνίου για την αυτογνωσία, διότι σ’ αυτήν προσπαθεί να εξηγήσει την σημασία των λόγων του για την νοερά ουσία. Στη Αραβική μετάφραση το κείμενο είναι πολύ σύντομο: «Γνωρίζουμε πως η ουσιώδης φύση έπεσε από την κορυφή της στον πυθμένα του σκανδάλου και της ατίμωσης». Όμως στην ελληνική παράδοση το κείμενο διαφοροποιείται: «5 Αληθινά, αγαπητοί μου, αυτό είναι μεγάλο πράγμα για σας να προσπαθήσετε να καταλάβετε την νοερά ουσία, στην οποία δεν υπάρχει ούτε άνδρας ούτε γυναίκα, όμως είναι μία αθάνατη ουσία, που έχει μία αρχή, αλλά δεν έχει κανένα τέλος. 6 Πρέπει να γνωρίζετε πώς περιέπεσε ολοκληρωτικά -αυτή η νοερά ουσία- στο σκάνδαλο και στην μεγάλη ατίμωση, που έχει έρθει επάνω σε όλους μας. Αλλά δεδομένου ότι είναι μία αθάνατη ουσία, που δεν διαλύεται με το σώμα, 7 γι’ αυτό είδε ο Θεός ότι η πληγή της είναι αθεράπευτη και επειδή το θέμα ήταν σοβαρό, 8 γι’ αυτό επισκέφτηκε την ανθρωπότητα …» Η έκφραση «αυτό είναι μεγάλο πράγμα για σας, να προσπαθήσετε να καταλάβετε τη νοερά ουσία» μας δίνει την εντύπωση ότι είναι μία απάντηση σε ένα ερώτημα που τέθηκε στον αποστολέα περί της νοεράς ουσίας. Ιδιαίτερα η μετάφραση του Chitty υποστηρίζει περισσότερο την εντύπωση αυτή, διότι λέει: «…αυτό είναι μεγάλο πράγμα για σας, να ρωτήσετε για την νοερά ουσία…». Μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι παραλήπτες είχαν αποστείλει Επιστολή, που περιείχε τα ερωτήματά τους για την ασάφεια δυσνόητων χωρίων σε προηγούμενες Επιστολές του. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια το περιεχόμενο της επιστολής αποσκοπεί να επανεκθέσει διαφωτιστικά όλες τις θεολογικές του σκέψεις και αντιλήψεις που στις προηγούμενες Επιστολές δεν ήταν άμεσα κατανοητές.
Η νοερά ουσία.
1- Δεν σχετίζεται με το φύλο, είτε είναι άνδρας, είτε γυναίκα.
2- Είναι μία αθάνατη ουσία.
3- Έχει μία αρχή, αλλά δεν έχει κανένα τέλος.
4- Εξαιτίας της αμαρτίας έπεσε και η αρρώστια της είναι ανίατη.
-118-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου