Η αλαζονεία, η διάκριση και η ταπείνωση του Χριστού .

 11-  Σε μία μικρή παράγραφο αναφέρεται ο Άγιος για την εξουσία του ανθρώπου πάνω στον εαυτό του, λέγοντας: «Να γνωρίζετε, πάλι, ότι εμείς έχουμε δημιουργηθεί, έχοντας εξουσία πάνω στον εαυτό μας». Ύστερα, ο Άγιος διαβεβαιώνει την επιθυμία του διαβόλου να πέσει ο άνθρωπος με την ίδια αμαρτία, που αποτέλεσε την αιτία της πτώσης του, δηλαδή την αλαζονεία και την κενοδοξία και δείχνει ο Άγιος πως  προσπαθεί ο διάβολος να ρίξει μέσα στις καρδιές μας το μίσος: «να μισεί ο ένας τον άλλον, ώστε να μην επιθυμεί έστω να βλέπει τον αδελφό του, ούτε να του λέει μία λέξη». Έτσι, συνδέει ο Άγιος την αλαζονεία με το μίσος των άλλων, καθώς πρόκειται για μία σχέση αιτίας και αποτελέσματος. Κατόπιν, αναφέρεται στην απαραίτητη αρετή της διάκρισης: «Σας γνωστοποιώ ότι πολλοί έχουν κουραστεί πάρα πολύ και με μεγάλο κόπο, για να αποκτήσουν την αρετή, αλλά λόγω της μη διάκρισής τους σκότωσαν τους εαυτούς τους» και συνεχίζει την προειδοποίησή του με μία ωραία περικοπή: «Αν ραθυμείτε και δεν  αγωνίζεστε  να κρατήσετε καλά τις αρετές μέσα σας, θα πέσετε σ’ αυτή την σατανική ασθένεια, η οποία είναι η μη διάκριση και θα νομίσετε ότι πλησιάσατε τον Θεό και αποκτήσατε το φως, ενώ στην πραγματικότητα παραμένετε στο σκοτάδι». Στη συνέχεια παρουσιάζει ο Άγιος -ως παράδειγμα- την ταπείνωση του Χριστού, όταν έπλυνε τα πόδια των μαθητών του. Κατόπιν, επιστρέφει ξανά στην προειδοποίηση του για την αλαζονεία, θέλοντας να δείξει το απαραίτητο της ταπείνωσης, με τα λόγια: «Όσοι θέλουν να επιστρέψουν στην πρώτη τάξη (τάγμα) δεν δύνανται εκτός αν ταπεινωθούν». Στην ελληνική παράδοση η έκφραση «πρώτη τάξη» είναι «πρώτη αρχή», η οποία μπορεί να σχετίζεται με την αυτογνωσία και τη νοερά ουσία, αλλά στο αραβικό κείμενο φαίνεται ότι εννοεί την αρχέγονη κατάσταση πριν την πτώση. Και επαναβεβαιώνει ο Άγιος ότι η αλαζονεία ήταν η αιτία της πτώσης του διαβόλου και για αυτό η ταπείνωση είναι ο όρος της κληρονομίας της Βασιλείας του Θεού: «Αν ο άνθρωπος δεν έχει πολλή ταπείνωση με όλη του την καρδιά, με όλη του την διάνοια, με όλο του το πνεύμα, με όλη του την ψυχή και με όλο του το σώμα δεν θα κληρονομήσει την βασιλεία του Θεού» 

12- Επίλογος (111-117). 

Παράκληση. Σε αυτό το σημείο ο Άγιος διαβεβαιώνει στους μαθητές του την Παράκληση του στον Θεό, μέρα και νύχτα για χάρη αυτών: «… να φωτίζει τους οφθαλμούς των καρδιών σας, να γνωρίσετε πρώτα, την αγάπη μου σε σας και μετά (κατόπιν) να δείτε την ντροπή σας και να την γνωρίσετε, διότι όποιος γνωρίζει την ντροπή του είναι εκείνος, που  ζητάει την αληθινή εκλεκτή δόξα, και όποιος γνωρίζει το θάνατό του, γνωρίζει την αιώνια ζωή του». Στην Ελληνική παράδοση παραθέτει: «και να διανοίξει τα αυτιά των καρδιών σας». Και παρατηρούμε πως τονίζει και πάλι ο Άγιος τη σημασία της γνώσης του ανθρώπου για τη ντροπή του, όπως και για το θάνατό του, δηλαδή τις αιτίες, που οδηγούν στην πνευματικό του θάνατο. 

 Προειδοποίηση. 

Σύμφωνα με την ελληνική παράδοση η προειδοποίηση αρχίζει με το γνωστό στίχο: «114 Σας γράφω, Τέκνα μου, όπως ταιριάζει σε λογικούς ανθρώπους …» Έπειτα, με μία όμορφη έκφραση προειδοποιεί ο Άγιος τα τέκνα του, ώστε να μην αποπροσανατολιστούν από το σκοπό της αναχώρησης τους από τον κόσμο, λέγοντας: «Και φοβάμαι, τέκνα μου, μη σας προλάβουν η πείνα και η ανέχεια στο δρόμο, ο οποίος οδηγεί στον τόπο όπου μπορείτε να λάβετε το πλούτο...» 

Επιθυμία. 

Εκφράζει ο Άγιος για την επιθυμία του να τους βλέπει με τρόπο φυσικό (σωματικό), και μετά τους διαβεβαιώνει ότι η επιθυμία αυτή θα πραγματοποιηθεί στην άλλη ζωή «σε εκείνη, που δεν υπάρχει λύπη, ούτε στενοχώρια, ούτε στεναγμοί, αλλά μόνο χαρά και ευτυχία γι’ όλους εκείνους, που αξίζουν τη βασιλεία του Θεού, και θα συναντηθούμε εκεί σύντομα και θα σας δω».

 Το επίλογος. 

 Ολοκληρώνοντας ο Άγιος την Επιστολή σημειώνει ότι έχει πολλά να μας πει, αλλά δεν είναι ο κατάλληλος καιρός: «116 Κατόπιν, έχω πολλά να σας πω, αλλά τώρα δεν είναι ο κατάλληλος καιρός, 117 μάλλον τώρα είναι η ώρα να σας χαιρετήσω, αγαπητά μου τέκνα, τον καθένα με το όνομα του ξεχωριστά εν Κυρίω τον οποίον υμνούμε νυν και εις τον αιώνα των αιώνων. Αμήν». Η Αραβική μετάφραση αφαιρεί την αγαπημένη του Αγίου βιβλική αναφορά από τις Παροιμίες του Σολομώντα (Πρμ.9,9), η οποία μνημονεύεται στην ελληνική παράδοση δίχως να αναφέρεται «στο νόημα της ελευθερίας».

-134-