Α) Η ψυχοσωματική ενότητα του ανθρώπου Φαίνεται ξεκάθαρα από την Α΄ Επιστολή, η έμφαση στην ενότητα του σώματος και της ψυχής στη μετάνοια και το ρόλο του νού στη σύνδεση μεταξύ τους και τον τρόπο με τον οποίο το Άγιο Πνεύμα καθοδηγεί τον νου να εξαγνίσει και τα δύο.
Β) Η λογική φύση «νοερά ουσία» και η ψυχή
Στη σκέψη του Αγίου ταυτίζεται η ψυχή με τη λογική φύση, γι’ αυτό και παρατηρούμε στα κείμενα των Επιστολών (Β΄-Ζ΄) ότι ο Άγιος αποδίδει σπουδαιότητα στη λογική φύση, διότι είναι το λογικό μέρος του ανθρώπου, την οποία ονομάζει «η νοερά ουσία» και ισχυρίζεται, όπως προκύπτει από την Έκτη Επιστολή, ότι έχει αρχή και δεν έχει κανένα τέλος, δηλαδή ότι είναι αθάνατη «δεν διαλύεται με το σώμα» και δεν σχετίζεται με το φύλο, είτε ανήκει σε άνδρα είτε σε γυναίκα. Στην Α΄ Επιστολή διακρίνει τρία είδη ψυχών. Υπογραμμίζει, παράλληλα, ότι η φύση αυτή είναι ξένη στην αμαρτία (Ζ΄49-51). Τονίζει ο Άγιος τις συνέπειες της αμαρτίας, που παρουσιάστηκαν μετά την πτώση στην λογική φύση σαν το άλογο ζώο, που έχασε την ικανότητα για την αυτογνωσία και τη γνώση της αρχέγονής της κατάστασης. Συνακόλουθα, και η ανθρωπότητα έχασε την ενότητα της ύπαρξής της. Διότι όλοι οι άνθρωποι κοινωνούν από την ίδια πνευματική ουσία και ανήκουν στα πνεύματά τους πραγματικά, και ο,τιδήποτε είναι πνευματικό, κοινωνεί στην ίδια την ύπαρξη. Όμως, με την πτώση καταστράφηκε αυτή η πνευματική ενότητα, και για το λόγο αυτό αντιλαμβάνεται ο Άγιος τον Υιό και τον Σωτήρα ως τον Αληθινό Νου του Πατρός, διότι Αυτός μόνος έχει την ικανότητα να ενεργεί στην νοερά μας ουσία και να την επαναφέρει στην αρχέγονή της κατάσταση, δηλαδή πριν από την πτώση. Επομένως, με την επαναφορά της ενότητας της νοεράς ουσίας τονίζεται από τον Άγιο η ενότητα της ύπαρξης. Όπως προαναφέραμε, η ενότητα αυτή αποτελεί απόδειξη της αυθεντίας, ενώ η ποικιλία είναι το αποτέλεσμα της μεταβολής και της αποσύνθεσης. Αν και η Πλατωνική διδασκαλία φαίνεται εδώ ξεκάθαρα, ωστόσο, τα συμπεράσματα του Αγίου είναι εντελώς χριστιανικά, διότι καταλήγει ο Άγιος στην ενότητα αυτή ότι «ΣΤ΄63…, όποιος αμαρτάνει απέναντι στον πλησίον του, αμαρτάνει προς τον ίδιο τον εαυτό του, και όποιος κάνει κακό στο πλησίον του ή τον εξισώνει στην κατάσταση της κακίας, κάνει κακό στον εαυτό του..»
Γ) Το σώμα
Ο Άγιος θεωρεί το σώμα μόνο ως ένα ένδυμα, που φοράει ο άνθρωπος, «το σώμα που ενδυθήκαμε», επειδή το ενδιαφέρον του κατευθύνεται προς τη λογική φύση, που είναι υπεύθυνη για την αμαρτία. Επομένως το κριτήριο της επιτυχίας της λογικής φύσης βρίσκεται στην καθοδήγηση του σώματος αυτού, όμως η ήττα της θα κάνει το σώμα αυτό, κατοικία και σώμα του διαβόλου. Στην Α΄ Επιστολή ασχολήθηκε με τις κινήσεις του σώματος και την κάθαρση όλων των μελών του. Αν και περιγράφει ο Άγιος το σώμα ως «ένα οίκο, που είναι γεμάτος πόλεμο»336, «το χωμάτινο και σκοτεινό οίκο»337, εντούτοις, δεν το εχθρεύεται, αλλά παροτρύνει τα τέκνα του να το προσφέρουν σαν αγνή θυσία και να το μετατρέψουν σε θυσιαστήριο. Έτσι, φαίνεται προφανώς η διαφωνία του Αγίου με την πλατωνική σκέψη σχετικά με το σώμα, διότι κάνει ξεκάθαρα λόγο για το δοξασμένο σώμα της ανάστασης, δηλώνοντας την ικανότητα του σώματος ακόμη και στην παρούσα ζωή, που «έλαβε κάποια χαρακτηριστικά από το [δοξασμένο] σώμα, που πρόκειται να αναστηθεί στην ανάσταση των δικαίων»338.
Δ) Η γυναίκα
Κάνει λόγο ο Άγιος και για την γυναίκα στην Α΄ Επιστολή, όταν αναφέρεται στα τρία είδη των ανθρώπινων φύσεων και συγκεκριμένα στην ΣΤ΄ Επιστολή τρείς φορές στο χαιρετισμό του, όταν κάνει λόγο για την νοερά ουσία «στην οποία δεν υπάρχει ούτε άνδρας ούτε γυναίκα» και όταν συνδέει τα έργα των Άγιων με τα ονόματά τους «62 ..Και κατείχαν αυτά τα ονόματα, είτε άντρες είτε γυναίκες, εξαιτίας των καλών τους έργων». Έτσι, φαίνεται ότι ο Άγιος δεν κάνει καμία διάκριση μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας, αφού έχουν την ίδια ψυχή και την ίδια λογική φύση. Η μόνη τους διαφορά βρίσκεται στο ένδυμα, που φορούν, δηλαδή το σώμα.
-164-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου