Μέσα από την παρουσίαση της προσωπικότητας του Αγίου Αντωνίου και τη διερεύνηση της βιογραφίας του από τις διάφορες πηγές έγινε σαφές πως το πρόσωπο του Αγίου χρησιμοποιείται από τους βιογράφους του είτε στην Κοπτική είτε στην Ελληνική Παράδοση, με σκοπό να μας παρουσιάσουν την ιδανική εικόνα για την αγιότητα, σύμφωνα με τη συνήθεια του κάθε βιογράφου, και αυτό έγινε οπωσδήποτε λόγω της μεγάλης τιμής και φήμης, που έλαβε ο Άγιος Αντώνιος. Ασχοληθήκαμε σε πρώτη φάση με τις δυσκολίες της μελέτης των Επιστολών όσον αφορά την ιστορία των μεταφράσεων, τις διάφορες απόψεις των ερευνητών σχετικά με τη γλώσσα σύνταξης του πρωτότυπου κειμένου και την ενότητα των Επιστολών.
Ο Άγιος Αντώνιος παρουσιάζεται με μία νέα εικόνα μέσα από τις Επιστολές του, ως διδάσκαλος και φιλόσοφος, ο οποίος είναι ικανός να πραγματευθεί θέματα θεολογικά σε υψηλό φιλοσοφικό επίπεδο, σύμφωνα με τη γνωστική διδασκαλία της Σχολής της Αλεξανδρείας.
Από την σύγκριση της Πρώτης Επιστολής με τις υπόλοιπες αναδεικνύεται η ικανότητα του Αγίου να διατυπώνει τη διδασκαλία του με μία ποικιλία μορφών. Παρατηρούμε, επομένως, ότι στην Πρώτη Επιστολή μας παρουσιάζει τις πρώτες αρχές για την ενάρετη ζωή με πολύ απλό και εύκολο τρόπο και μας προσφέρει την ασκητική του ομιλία, ενώ στις υπόλοιπες εμφανίζεται ο Άγιος με νέα προσωπικότητα και καινούρια μεθοδολογία, καθώς μπορεί να χρησιμοποιεί τις γνώσεις του σχετικά με τα πνευματικά ρεύματα της εποχής του.
Την προσωπικότητα του Αγίου, ως ανθρώπου με ελληνική παιδεία και αξιόλογη συγγραφική δραστηριότητα, όπως διαφαίνεται από τη σύνταξη ποικίλων Επιστολών, μπορούμε να τη συμπεραίνουμε από την προσεκτική ανάγνωση και μελέτη της βιογραφίας του και από όλες τις πηγές της, ακόμη και από τις Επτά Επιστολές, των οποίων η αυθεντικότητα δεν προέκυψε ως αποτέλεσμα νέων ερευνών, αλλά επρόκειτο για μία παραδοσιακή άποψη. Εντούτοις, παρέμενε η λανθασμένη εικόνα για τον Άγιο ως αγράμματου, οπότε η σύγχρονη έρευνα αρνείται έντονα το συμβιβασμό μεταξύ των δύο απόψεων, δηλαδή την αποδοχή του Αγίου ως συγγραφέα των Επιστολών και ταυτόχρονα την προσωπικότητα του ως απλού και αγράμματου ανθρώπου. Εμείς, όμως, επιδιώκουμε να ρίξουμε περισσότερο φώς στην πηγή της μόρφωσης του Αγίου Αντωνίου. Όπως προαναφέραμε, ο Άγιος Αθανάσιος μας παρουσιάζει τον Άγιο Αντώνιο ως θεοδίδακτο, που έλαβε τη γνώση και τη σοφία όχι από τους ανθρώπους, αλλά απευθείας από τον Θεό. Στο παρελθόν κατηγορήθηκε ο Άγιος Αθανάσιος ότι παρουσίασε την αγιότητα του Αγίου Αντωνίου με υπερβολικό τρόπο και ανέφερε μέσω του στόματος του Αντωνίου τη δική του διδασκαλία, όπως συνέβη στη μεγάλη ομιλία του Αγίου και στις άλλες σημειώσεις στο Βίο, διότι τέτοια διδασκαλία δεν μπορεί να προέρχεται από κάποιον αγράμματο άνθρωπο. Και τώρα, μετά την αλλαγή της εικόνας του Αγίου Αντωνίου μέσω της μελέτης των Επιστολών, κατηγορήθηκε πάλι ο Αθανάσιος ότι απέκρυψε το γεγονός της μόρφωσης του Αγίου, θέλοντας να μας παρουσιάσει μία υπερβολική εικόνα για τον Άγιο, ως πρόσωπο, που μορφώθηκε απευθείας από τον Θεό. Αλλά εμείς θέλουμε να σημειώσουμε ότι παρά την υπερβολή, που υπάρχει σε αυτή την εικόνα, δεν πρόκειται για κάποια εικόνα, έξω από την ιδιοσυγκρασία του χαρακτήρα του Αγίου. Αντιληφθήκαμε, λοιπόν, από τη μελέτη των Επιστολών ότι ο Άγιος δεν προτιμά τα πολλά λόγια για να εξηγήσει περισσότερο τη διδασκαλία του, ώστε να έχουμε την ευκαιρία να αποκαλύψουμε τη Θεία Σοφία μόνοι μας, δηλαδή με τον τρόπο του Αγίου Αντωνίου, που τον έκανε να λάβει τη Σοφία. Επιπλέον, παρατηρούμε πως τονίζει ιδιαίτερα το ρόλο του Αγίου Πνεύματος ως διδασκάλου, όχι μόνο δηλαδή ως Εκείνου, που εξαγνίζει και δίνει τη χάρη, αλλά και ως το Ίδιο το Άγιο Πνεύμα, που διδάσκει πάντοτε. Επομένως, το βασικό συμπέρασμα, που εξάγεται από την παρούσα εργασία είναι η ίδια παραδοσιακή εικόνα του Αγίου όχι ως αγράμματου αλλά ως Θεοδίδακτου, δηλαδή η εικόνα στην οποία επαληθεύεται και πρακτικά ο λόγος του Απόστολου: ««ἀλλὰ τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα τοὺς σοφοὺς καταισχύνῃ, καὶ τὰ ἀσθενῆ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα καταισχύνῃ τὰ ἰσχυρά». Το Μυστήριο του Αντωνίου με τις Επιστολές του δεν ολοκληρώθηκε με τη μελέτη των Επτά Επιστολών, διότι δεν μπορούμε να εξερευνήσουμε το μυστήριο αυτό δίχως πρωτίστως να έχουμε μελετήσει τις υπόλοιπες Επιστολές της αραβικής παράδοσης, δηλαδή τις Επιστολές (8-20). Είναι γεγονός ότι το κείμενο των Επιστολών μας μεταφέρει σε ένα άλλο υψηλότερο επίπεδο μυστικής ζωής και μας καθοδηγεί στην αποδοχή του Αγίου Πνεύματος, όπως μας καταθέτει ο Άγιος την εμπειρία του, μέσω της οποίας μας αποκαλύπτει το μυστήριο αυτό: «Και τώρα η μητέρα σας η Σάρρα, που είναι το Άγιο Πνεύμα, χαίρεται με σας. Αυτή συμπλήρωσε τον χρόνο του τοκετού της και γέννησε μέσα σας ένα θείο πνεύμα και επιθυμεί να σας κάνει τελείους με αυτό, το ίδιο, το Μεγάλο Πύρινο Πνεύμα – όπως εγώ την παρακάλεσα για σαςΤο Μεγάλο Πύρινο Πνεύμα, αυτό που δέχθηκα εγώ, ας το δεχτείτε και εσείς, και αν θέλετε να το αποδεχτείτε, και να κατοικήσει μέσα σας, πρέπει να προσφέρετε, καταρχήν, τους κόπους του σώματος και την ταπεινότητα της καρδιάς, και να υψώσετε τις σκέψεις σας στον ουρανό, νύχτα και ημέρα, και να παρακαλέσετε με καθαρή καρδιά αυτό το Πύρινο Πνεύμα. Και τότε θα δοθεί σ’ εσάς, διότι έτσι το απόκτησε ο Ηλίας ο Θεσβίτης και ο Ελισσαίος και όλοι οι άλλοι προφήτες, και να μη αμφιβάλλετε στην καρδιά σας ούτε να είστε αμφίρροποι ούτε να αναρωτιέστε ‘‘ποιός μπορεί να δεχτεί αυτό το Πνεύμα;’’ Όχι τέκνα μου, να μην επιτρέπετε αυτές τις σκέψεις [και αμφιβολίες] να εισέλθουν στις καρδιές σας, αλλά να παρακαλέσετε με καθαρή καρδιά και τότε θα το λάβετε.»348
Έτσι, με αυτές τις πνευματικές κουβέντες που παραδίδει ο Άγιος στα τέκνα του το μυστήριο της πνευματικής ζωής, ολοκληρώνουμε την παρούσα εργασία μας.
-172-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου