1.2 Οι ιδιαιτερότητες στη Βαλκανική Χερσόνησο και στη Ρωσία
Η κρισιμότητά και η επιτακτική ανάγκη αποκατάστασης της εκκλησιαστικής κοινωνίας στη ζωή της ορθόδοξης Εκκλησίας σε μια εποχή, μάλιστα, αυξανόμενης ανάπτυξης ενός εθνοφυλετικού πνεύματος διασπαστικού της πνευματικής της ενότητας, αποτέλεσε το ερέθισμα για τη συγγραφή της παρούσας εργασίας. Το ουσιαστικό όμως κίνητρο για την εκπόνησή της, ήταν το προσωπικό μας ενδιαφέρον όσον αφορά στο ευρύτατο και πολύπλοκο εκκλησιοκανονικό ζήτημα της Αυτοκεφαλίας των Εκκλησιών, όπως εμφανίστηκε στον ευρασιατικό χώρο από τα μέσα του 9ου μ.Χ. αιώνα. Στο πλαίσιο του εκχριστιανισμού των Σλάβων και της δημιουργίας των Σλαβικών Εκκλησιών μέχρι σήμερα, παρουσιάζονται ποικίλες εξελίξεις με ανακατατάξεις και μεταβολές για τις οποίες θα γίνει λόγος παρακάτω. . Μέσα από την πραγμάτευση του θέματος αναμένεται, σ’ ένα πρώτο επίπεδο, να αναδειχθούν η σπουδαιότητα της διάδοσης του χριστιανισμού σε λαούς και τόπους έξω από τα όρια του βυζαντινού κράτους και οι πολιτιστικές και πολιτικές προεκτάσεις του εκχριστιανισμού των Σλάβων. Ταυτόχρονα αναμένουμε να αναδειχθούν και οι ανταγωνιστικές πρακτικές της Ανατολικής Ορθόδοξης εκκλησίας και Παπικής εξουσίας και του Βατικανού που ανέκυψαν με σκοπό την, όσο δυνατόν, μεγαλύτερη γεωγραφική και κατ’ αναλογία πληθυσμιακή επιρροή τους στον συγκεκριμένο χώρο. Απαντάται το φαινόμενο της διείσδυσης Λατίνων ιεραποστόλων μέσω της Ουνίας, ένα μόνιμο σημείο τριβής μεταξύ Ορθοδοξίας και Παπισμού.10 (10 Αναφέρεται και ως Ελληνόρυθμη Εκκλησία. Ουνίτες ονομάζονται όλοι οι λαοί της Ανατολής που διατηρούν τα δικά τους και άλλα έθιμα και εμφανισιακά λειτουργικά γνωρίσματα, όμως, δογματικά και διοικητικά ανήκουν στην Εκκλησία της Ρώμης. Η Ανατολική Εκκλησία πρόβαλε μόνιμη απαίτηση την δογματική καταδίκη της Ουνίας και την διακοπή της δράση της και έχει γενικότερα έχει αρνητική εικόνα τουλάχιστον στο ορθόδοξο ποίμνιο. Η στάση της Ρώμης χαρακτηρίζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία τουλάχιστον ως αμφίσημη επί του Θέματος (βλ.Μπέγζος, Πορτελάνος, Καργιώτογλου και Μεταλληνός, 2001: σ.87). )Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, με αυτή την εργασία στοχεύουμε να γίνουν κατανοητές η, σημασία της Αυτοκεφαλίας για τις κατά τόπους Εκκλησίες, και οι πολιτικές και οι πολιτισμικές προεκτάσεις της διεκδίκησης και της κατάκτησής της στις σχέσεις των κατά τόπους Εκκλησιών με τις ηγεσίες των κρατών (και μοναρχών παλαιότερα) όσο και με τη Μητέρα-Εκκλησία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Απώτερος σκοπός είναι η αποφυγή φαινομένων Εθνοφυλετισμού, όπως αυτά που καταδικάστηκαν από πανορθόδοξα συνοδικά όργανα11( 11 Αναφερόμαστε στην Μείζονα Ορθόδοξη Σύνοδο του 1872 που έλαβε χώρα στην Κωνσταντινούπολη το 1872 και δημιουργήστε τον όρο Εθνοφυλετισμο για να αντιμετωπίσει φαινόμενα που αναπτύσσονταν στο χώρο της βαλκανικής την εποχή εκέινη που έιχαν να κάνουν με γεωπολιτικές ανακατατάξεις με τη δημιουργία εθνικών κρατών και κατ΄ επέκταση σχισματικές τάσεις εντος της Ορθοδόξου Εκκλησίας. ). Σ’ αυτό το πλαίσιο, επιχειρείται, σε επίπεδο μεθοδολογίας, η διερεύνηση του ζητήματος του Αυτοκέφαλου των Σλαβικών Εκκλησιών στην ιστορική τους διαδρομή κατά τη δεύτερη χιλιετία μέσω μιας ιστορικοκανονικής προσέγγισής του υπό το πρίσμα των σχέσεων Εκκλησίας – Πολιτείας, όπως διαμορφώθηκαν στην πορεία των αιώνων, βασισμένης σε μια πλούσια συλλογή δεδομένων: σχετική ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, εκπαιδευτικό υλικό του ΕΑΠ, συγγράμματα και σημειώσεις παραδόσεων Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών και σχετικών τμημάτων πανεπιστημιακών σχολών, συναφείς πτυχιακές και διπλωματικές εργασίες, οπτικοακουστικό υλικό και ιστοσελίδες, αλλά και δια ζώσης επαφές και συζητήσεις με εκπαιδευτικούς της ανώτερης εκπαίδευσης και μελετητές ιστορίας με σχετικό αντικείμενο ενδιαφέροντος.
-16-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου